مجله ایران اکازیون

آیا تولد خشونت‌بارِ ماه زمینه‌ساز حیات در زمین شد؟




ایران اکازیون:برخورد کیهانی سهمگینی که به پیدایش ماهِ زمین انجامید احتمالا اجزای زندگی‌ساز را هم به زمین داد. پژوهشگران تاکنون هرگز نتوانسته‌اند به این راز که زمین چگونه و کِی به کربن، نیتروژن، و گوگردش دست یافت پی ببرند، ولی پژوهشی تازه نشان می‌دهد که این عنصرها احتمالا ۴.۵ میلیارد سال پیش، از جرمی به زمین رسیده‌اند که به زمین کوبیده شد و ماه را پدید آورد.

گروهی از پژوهشگران دانشگاه رایس تگزاس با بهره از یک رشته آزمایش‌ها و شبیه‌سازی‌ها به بررسی این پرداختند که آیا این عنصرهای فرار (عنصرهایی با نقطۀ جوش پایین) می‌توانسته‌اند دستاورد یک چنین برخوردی بوده باشند یا نه. آنها برای شبیه‌سازیِ شرایط در زمان پیدایش یک هسته‌ی سیاره‌ای، آلیاژهایی در بردارندۀ کربن، نیتروژن، و گوگرد را با فشاری تا ۷ گیگاپاسکال فشردند و تا ۱۸۰۰ درجه‌ سانتیگراد گرما دادند. آنها با بهره از این داده‌های آزمایشی حدود یک میلیارد شبیه‌سازی برای برخوردها میان زمین و اجرام گوناگونِ دربردارنده‌ی این مواد گریزا انجام دادند.

شبیه‌سازی‌هایی که بیشتر از بقیه با مشاهدات تجربی و پیشینۀ زمین‌شناسی همخوانی داشت آنهایی بودند که جرم برخوردگر در آنها یک جرم سنگی تقریبا هم‌اندازه‌ سیاره مریخ، پر از کربن و نیترژن و با هسته‌ای سرشار از گوگرد بودند. یکی از پژوهشگران، راجدیپ داسگوپتا می‌گوید: «به احتمال بسیار چنین برخوردی آب -یکی دیگر از مواد فرار مهم- را هم با خود آورده است.» وی می‌افزاید سیاره‌هایی که برخوردهای بزرگِ بیشتری از این دست داشته‌اند احتمالا شانس بیشتری برای پرورش حیات داشته‌اند.

ریچارد گرینوود از دانشگاه آزاد انگلستان در میلتون کینز می‌گوید اگرچه این توضیحی پذیرفتنی است، ولی توضیح‌های دیگری هم هست که با مشاهدات همخوانی دارند، و ما هنور آگاهی‌هایمان به اندازۀ کافی نیست که بتوانیم نظریه‌ درست را از این میان برگزینیم. گرینوود می‌گوید: «یک برخورد بزرگ می‌توانسته این عنصرهای فرار را آورده باشد، ولی این که چنین موادی کم‌کم آمده باشند برای من پذیرفتنی‌تر است، چنانچه هنوز هم این گونه است. برای انجام کامل یک کار نیازی نیست همۀ آن را یکجا انجام دهیم.» پژوهشنامه‌ این دانشمندان در نشریه‌ Science Advances منتشر شده است.