ایران اکازیون:اخترشناسان از چند راه میتوانند جرم را اندازه بگیرند. سادهترین راه زمانی است که جرم عضو یک سامانهی دوتایی است. تفاوت نمیکند چه اجرامی در سامانه باشند – دو ستاره، یک ستاره و یک ستارۀ نوترونی، یک ستاره و یک سیاهچاله و …- هر چه باشند مدارشان پیرو قوانین حرکت کپلر است که به یک دانشمند اجازه میدهد جرم را بر پایۀ سرعت اجرام و اندازۀ مدار دوجانبهشان اندازه بگیرد.
اما برای یک ستارۀ نوترونیِ تنها یا یک سیاهچالهی تنها چه؟
یک ستاره نوترونی میتواند یک تپاختر باشد. تپاخترها ستارگان نوترونی چرخانی هستند که باریکههایی از پرتوهای پرانرژی از قطبهایشان منتشر میکنند. اگر این باریکهها از روی شانس، رو به زمین باشند، اخترشناسان میتوانند چشمهی آن را بعنوان یک ستاره نوترونی شناسایی کنند. سیگنالهای یک تپاختر همگام با چرخش آن با دورهای منظم پدیدار میشوند.
و برخی از تپاخترها گِلِسهایی (نقص، glitch) دارند که باعث میشود آنها به طور زودگذر و موقت سریع شوند. به باور اخترشناسان، گلسها دستاورد برهمکنش میان مواد هستۀ ستاره نوترونی و پوستهی آن هستند. ردیابی یک گلس در زمان رخ دادنش میتواند دربارۀ دمای درونی ستاره به ما آگاهی بدهد.
پژوهشی که سال ۲۰۱۵ در نشریه Science Advances منتشر شده بود، نشان میداد که اگر پژوهشگران سن ستاره نوترونی را بدانند، میتوانند با بهره از گلسها دمای کنونیِ درونِ آن را اندازه بگیرند و آن را با مدلهایی از شکل احتمالیِ درونِ ستاره نوترونی مقایسه کنند. این مدل به نوبۀ خود به محققان اجازه میدهد جرم ستاره را بر پایهی دما و سن آن اندازه بگیرند.
با این همه دربارهی ابرسیاهچاله مرکز کهکشان راه شیری، اخترشناسان جابجایی ستارگان پیرامون آن را در طی چند سال مشاهده کردهاند. این امر به آنان اجازه داده تا با بهره از قوانین کپلر جرم آن را اندازه بگیرند: این جرم ۴.۳ میلیون برابر جرم خورشید است.