ایران اکازیون:سیاره ی مریخ همیشه یک معمای جالب برای دانشمندان هست. این سیاره از بسیاری جهات، با زمین تفاوت دارد. جهانی سرد، خشک و خشن که هیچ چیزی در آن رشد نمی کند. البته با این توصیف این سیاره با استانداردهای ما بسیار فاصله دارد و از آن یک مکان فوق العاده نامهربان می سازد. اما در عین حال سیاره ی سرخ، از بسیاری جهات کاملا شبیه به زمین است.
تغییرات فصلی
مریخ همچنین دارای یک چرخه فصلی ِ شبیه به زمین است. واقعیت جالب این است که مریخ دارای یک محور کج با زاویه ی ۲۵.۱۹ درجه نسبت به صفحه مداری اش (در مقایسه با انحراف محوری زمین حدود. ۲۳.۴۴ درجه) است. فاصله مریخ تا خورشید بین ۲۰۶،۷۰۰،۰۰۰ تا ۲۴۹،۲۰۰،۰۰۰ کیلومتر از خورشید متغییر است. این میزان فاصله باعث تغییرات قابل توجهی در درجه حرارت مریخ می شود در حالی که متوسط دمای این سیاره منفی ۴۶ درجه سانتیگراد است، دامنه دما در طول زمستان در قطب تا منفی ۱۴۳ درجه سانتی گراد پایین می آید. در طول تابستان و ظهر در خط استوا نیز دما به ۳۵ درجه سانتی گراد میرسد این دمای بالا چیزی است که اجازه می دهد تا آب مایع جریان پیدا کند.
همچنین در مریخ برف می بارد. در سال ۲۰۰۸، کاوشگر فونیکس ناسا یخ آب موجود در مناطق قطبی این سیاره را کشف کرد. با این یافته دانشمندان انتظار داشتند بارش برف از ابرها را هم ببینند. البته دانشمندان بر به این باور رسیدند که در گذشته هوای مرطوب بارش برف و باران در مریخ را مهیا میکرد. در سال ۲۰۱۲، اطلاعات به دست آمده توسط مدارگرد شناسایی مریخ نشان داد که بارش برف دی اکسید کربن در منطقه قطب جنوب این سیاره رخ داده است.
برای چند دهه، دانشمندان فکر میکردند که دی اکسید کربن جامد به شکل یخ، بخشی دائمی از چرخه ی فصلی مریخ است و این یخ در قطب جنوب نیز وجود دارد. اما اخیرا مریخ نورد کنجکاوی برخی از گذشته ی جالب مریخ را آشکار کرد. بررسی نمونه های خاک نشان داد که تقریبا ۳.۷ میلیارد سال پیش اقیانوسی از آب به وسعت اقیانوس اطلس زمین در مریخ وجود داشت. به طور مشابه، مطالعات اتمسفری انجام شده بر روی سطح مریخ ثابت کرد که مریخ نیز یک اتمسفر فعال دارد که به مرور توسط بادهای خورشیدی از بین رفته است.
الگوی آب و هوایی
مریخ هم همانند زمین، گاهی هوای طوفانی دارد. این باد شدید در مورد سیاره سرخ، به شکل گرد و غبار است. یک طوفان شناخته شده از گرد و غبار تا هزاران کیلومتر و گاهی دور تا دور مریخ را در می نوردد. در زمانی که فضاپیمای مارینر ۹ نخستین مدارگرد در سال ۱۹۷۱ به مدار مریخ رسید بعد از ارسال تصاویر به زمین کل سیاره توسط یک طوفان گرد و غبار خیلی عظیم پوشیده بود. فقط کوه آتشفشانی المپوس در مریخ که بیش از ۲۴ کیلومتر ارتفاع دارد بالاتر از ابرها دیده می شد. این طوفان به مدت یک ماه کامل به طول انجامید ، و تلاش مارینر ۹ جهت رصد جزئیات به تعویق افتاد.
سرانجام در ۹ ژوئن سال ۲۰۰۱ تلسکوپ فضایی هابل توانست یک طوفان گرد و غبار در منطقه ی هلاس در مریخ را رویت کند؛ اما در ماه جولای، پس از مدت کوتاهی طوفان پایان یافت. این طوفان عظیم بعد از ۲۵ سال آنقدر بزرگ بود که حتی ستاره شناسان آماتور هم با استفاده از تلسکوپ های کوچک قادر به دیدنش از زمین بودند، طوفان به شدت دمای جو مریخ را تا دمای خیره کننده ۳۰ درجه سلسیوس زیرصفر پایین آورده بود.
یکی دیگر از تشابهات مریخ به زمین گرمایش سیاره است که بسیار شبیه به روند گرم شدن در زمین است. گرم شدن در مریخ حضور ذرات در هوا است که انرژی را از خورشید جذب می کند و آن تابش به بیرون را در داخل جو ایجاد و باعث افزایش دما می شود. این طوفان گرد و غبار باعث افزایش درجه حرارت حتی بیشتر، می شود پس می توان گفت مریخ دارای یک “اثر گلخانه ای” است! از تمام موارد ذکر شده در بالا می توانیم به این نتیجه برسیم که مریخ یک سیاره خشن و بی ثبات است.
سایت علمی بیگ بنگ / منبع: universetoday.com
با تشکر از: رضا یزدانی