ایران اکازیون:سال ۲۰۱۵ به لطف ماموریت‌های ناسا و سازمان فضایی اروپا که برنامه‌ریزی آنها از چند دهه پیش آغاز شده و امسال اجرا شدند، یکی از طلایی‌ترین دوران‌های اکتشافات سیاره‌ای بوده است.
پرواز نزدیک‌گذر فضاپیمای افق‌های نو از کنار پلوتو
یکی از بزرگترین دستاورد‌های علمی سال ۲۰۱۵ افشاگری‌های فضاپیمای افق‌های نو (New Horizons) از جهان منجمد و دور افتاده پلوتو بود. این فضاپیما نشان داد پلوتو جهانی زنده و فعال و شایسته اکتشافات بیشتر است. مواد ارگانیکی که سطح سیاره را نارنجی کرده‌اند، کوه‌های چند کیلومتری از آب منجمد و صفحات منجمد شده نیتروژنی و اتمسفر از ویژگی‌هایی برخوردار هستند که این سیاره کوتوله را به نقطه‌ای هیجان‌انگیز و ارزشمند برای ماموریت‌های بعدی تبدیل کرده است.
اعلام اینکه مریخ دارای سیستم آب‌های روان است برای زمینی‌ها از اهمیت بالایی برخوردار بود، زیرا هرجا آب مایع و جاری باشد، حیات نیز هست. این به آن معنی است که انسان باید شرایطی که در آن امکان وجود آب مایع و در نتیجه احتمال وجود حیات فراهم می‌شود را از نو بررسی کند. مریخ از زمانی که فضاپیمای ماون ناسا کشف کرد بادهای خورشید عامل از بین رفتن اتمسفر مریخ شده و این سرزمین مملو از یخ را در حدود چهار میلیارد سال پیش به کویری برهوت تبدیل کرده، مورد توجه بیشتری قرار گرفت.
بیدار شدن و تماس کاوشگر فیلای با خانه دلیل خوبی برای انجام مطالعات بیشتر روی دنباله‌دارها خواهد بود. این کاوشگر روباتیک که در سال ۲۰۱۴ با کمک فضاپیمای روزتا روی دنباله‌دار P67 فرود آمد پس از ۶۰ ساعت فعالیت به دلیل اتمام باتری‌هایش و قرار گیری در منطقه‌ای تاریک که امکان شارژ شدن باتری‌های خورشیدی را نیز از بین می‌برد، خاموش شد. این کاوشگر در ۱۴ ژوئن ۲۰۱۵ بانزدیک‌تر شدن دنباله‌دار به خورشید دوباره به کار افتاد و پیامی را روی توئیترش منتشر کرد: سلام زمین، صدای من را می‌شنوی؟ یکی از بزرگترین شگفتی‌هایی که از این دنباله‌دار کشف شده است، وجود حجمی باورنکردنی از آب سنگین در این دنباله‌دار است به حدی که میزان آن سه برابر آب‌های سنگین اقیانوس‌های زمین است.
فضاپیمای کپلر ناسا به جستجوی خود برای یافتن سیاره‌های بیگانه در اطراف ستاره‌هایی در کهکشان راه شیری ادامه می‌دهد، حتی پس از آنکه نقص فنی امکان رصد دقیق را در این تلسکوپ فضایی از بین برد. آخرین کشف‌های کپلر تعداد سیاره‌های تایید شده‌اش را به ۱۰۳۰ سیاره رسانید.
یکی از جالب‌توجه‌ترین این کشف‌ها سیاره‌ای سنگی و شبه‌زمینی بود که در مدار ستاره‌ای شبیه به خورشید در حرکت بود، سیاره‌ای که به پسرعموی زمین شهرت پیدا کرد. با این همه هنوز مشخص نیست این سیاره قابل سکونت است یا خیر زیرا فاصله زیاد سیاره تا زمین امکان بررسی اتمسفر آن را از بین برده است.
تلاش برای شکار بیگانه‌های فضایی
طرح ابتکاری ۱۰۰ میلیون دلاری میلیاردر روس یوری میلنر برای استفاده از دو رادیو تلسکوپ بزرگ جهان برای جستجو در میان میلیون‌ها ستاره و ۱۰۰ کهکشان نزدیک با هدف ردیابی بیگانگان فضایی، از دیگر خبرهای مهم نجومی سال به شمار می‌رود. این پروژه با نام Breakthrough Listen از دو رصد‌خانه پارکز در استرالیا و لیک بهره خواهد برد تا شاید بتواند سیگنال‌های ارتباطی بیگانگان فضایی را ردیابی کند.
مریخی
کم پیش می‌آید که فیلمی به اندازه‌ای علمی باشد که بتوان از آن به عنوان یک منبع آموزشی یاد کرد، اما فیلم مریخی یکی از این موارد استثنا بود. در این فیلم با دقتی بالا به فیزیک دینامیک مداری، سیستم‌های پشتیبان حیات، زیست‌شناسی در فضا و هزینه گزافی که افراد باید برای انجام اکتشافات فضایی بپردازند پرداخته است. با این‌همه طوفان شنی که در این فیلم به تصویر کشیده شده است از واقعیت فاصله دارد.
یکی از پرطرفدارترین رویداد‌های آسمانی امسال ماه‌گرفتگی در شرایطی بود که ماه در نزدیک‌ترین فاصله‌اش تا زمین، حضیض، قرار داشت، پدیده‌ای که به ابرماه شهرت دارد. در ماه‌گرفتگی کامل از آنجایی که نور خورشید از میان اتمسفر زمین به ماه می‌تابد، چهره ماه سرخ‌رنگ می‌شود، از این رو ابرماه امسال با رنگ سرخ نیز همراه شد و زمینه آغاز شایعات زیادی را فراهم آورد و به پرطرفدارترین رویداد آسمانی سال تبدیل شد. این رویداد بار دیگر در سال ۲۰۳۳ تکرار خواهد شد.
مطالعات فضاپیمای سپیده دم روی سرس
ماموریت فضاپیمای سپیده دم در مدار سیاره کوتوله سرس در سال ۲۰۱۵ تحت‌الشعاع پرواز نزدیک‌گذر افق‌های نو از کنار پلوتو قرار گرفت. با این‌همه کشف مناطق درخشانی روی این سیاره کوتوله شگفتی دانشمندان را برانگیخت تا حدی که ناسا نظرسنجی آنلاینی را آغاز کرد تا از مردم برای توضیح این لکه های درخشان کمک بخواهد.
آژانس فضایی اروپا با پرتاب کاوشگر لیزا(LISA) به فضا در ماه دسامبر ۲۰۱۵ تلاش خود برای مطالعه درباره امواج گرانشی آغاز کرد. این سیستم ردیاب ماموریت خود را تا سال ۲۰۱۶ آغاز نخواهد کرد. لیزا اولین قدم عملی فناوری برای ردیابی امواج گرانشی به شمار می‌رود که تلاش دارد با محاسبه نوسانات در ریزموج‌های فضا-زمان، که به واسطه برخورد سیاهچاله‌ها ایجاد می‌شوند، به مطالعه آخرین پیش‌بینی آلبرت اینشتین، یعنی امواج گرانشی بپردازد.
فضانوردان ساکن ایستگاه فضایی بین‌المللی اولین انسان‌هایی هستند که طعم کاهویی که در فضا پرورش داده شده را چشیده‌اند. موفقیت در کشت دادن کاهو در فضا نشان می‌دهد انسان در آینده می‌تواند غذای خود را در فضا تامین کند، توانایی که برای مهاجرت احتمالی آینده انسان به سیاره‌ای دیگر بسیار حیاتی به شمار می‌رود.
سایت علمی بیگ بنگ / منبع: theconversation.com