ایران اکازیون:تحقیقات جدید نشان می دهد که پیشرفت در تکنولوژی می تواند تا دهه ۲۰۲۰ تصاویری از یک سیاره به اندازۀ زمین در منظومه ستاره‌ای آلفا قنطورس در نزدیکی‌مان به ثبت برساند. تکنولوژی جدید که ۱۵ دسامبر در نشست سالیانه اتحادیه ژئوفیزیک آمریکا در نیواورلئان معرفی شد می تواند به محققان کمک کند تا سیارات فراخورشیدی را در منظومه‌های دیگر با بیش از یک ستاره مشاهده کنند.
به گزارش بیگ بنگ، اگرچه فقط یک ستاره در منظومه‌شمسی زمین وجود دارد، کاوش‌های قبلی نشان داده که حدود دو سوم از ستاره‌های کوتوله زرد به اصطلاح G (گروهی که شامل خورشید ما نیز هست) در چند منظومه قرار دارند یا در منظومه‌هایی با دو یا چند ستاره که به دور یکدیگر می چرخند، قرار دارند. برخی از منظومه‌های چندگانۀ شناخته شده منزلگاه بیش از ۷ ستاره می باشند. به گفته روسلان بلیکوف، اخترفیزیکدان در مرکز تحقیقات آمیس ناسا در مافت فیلد، کالیفرنیا و همکارانش، از آنجاییکه چند منظومه مشترک هستند، می توانند منزگاه ِ سیارات بیگانه باشند. مثلأ، نزدیکترین همسایه خورشید یعنی منظومه آلفا قنطورس، دارای سه ستاره و چند سیاره مثل سیارۀ پروکسیما قنطورس ب که به اندازه زمین است، باشد.
اخترشناسان برای عکسبرداری از یک سیارۀ فراخورشیدی معمولأ از ابزاری به نام کورونوگراف(Coronagraph) استفاده می کنند؛ این دستگاه نور خیره‌کنندۀ ستاره را مسدود می کند و در نتیجه به آنها اجازه می دهد تا هر نور کم رنگی که از آن جهان تابیده یا منتشر می شود را مشاهده کنند. وقتی محققان می خواهند مستقیمأ از یک سیاره فراخورشیدی در یک منظومه عکسبرداری کنند که شامل بیش از یک ستاره است، ممکن است نور ناشی از همسایه یک ستاره مانع از دیدِ سیارۀ مورد نظر شود، حتی پس از اینکه اولین نور ستاره را مسدود کردند.
بلیکوف گفت: «اگرچه دانشمندان توانستند از بیش از یک کورونوگراف برای مسدود کردن نور ناشی از تمام ستاره‌ها در یک منظومه چندگانه استفاده کنند، نقص‌های کوچکی نیز درون اجزای تلسکوپ باعث شد نور از درون کورونوگراف نشت کند. این نور فقط کسر کوچکی از نور ستاره اصلی است اما هنوز می تواند سیاراتی که هنوز کم نورترند را در خود غرق کند.» بلیکوف و همکارانش یک روش جدید برای حل این مسئله و عکسبرداری از سیارات فراخورشیدی در منظومه‌های چند ستاره‌ای پیدا کردند.
بلیکوف افزود: «ما در حال توسعه تکنولوژی هستیم تا بتوانیم به دنبال سیارات زمین مانند در اطراف ستاره‌های دیگر بگردیم. اگر وقتی بچه بودم کسی به من می گفت که وقتی بزرگ شدم این کار را خواهم کرد، هرگز باور نمی کردم – به نظرم، کشف سیاراتِ زمین مانند شبیه «جنگ ستارگان» است که به قرن بیست و سوم تعلق دارد. اما ما اکنون در حال انجام آن هستیم.» روش جدیدی که محققان کشف کردند «کنترل جبهه موج چند ستاره‌ای» نامیده می شود و به آینه‌های دگردیس درون تلسکوپ‌ها تکیه می کند که برای انتقال دادن نور ستارگان و سیارات درون سنسورها بکار می روند. این آینه‌ها می توانند شکل سطوح خود را تغییر داده تا نقص‌های درون قطعات نوری تلسکوپ‌ها را اصلاح کنند.
این تکنیک جدید یک آینۀ دگردیس را کنترل می کند «به گونه‌ای که به آن اجازه می دهد تا نور را از بیش از یک ستاره حذف کند.» این آینه می تواند چند شکل را در معرض خود قرار دهد که هر یک می تواند نور را از ستاره خارج کند. بلیکوف گفت: «این کار کمی شبیه پخش یک سمفونی در بلندگوی صدا است. این دستگاه از دامنۀ فرکانس پایینش برای نمایش ویولنسل و از دامنه ی فرکانس بالایش برای نمایش ویولون استفاده می کند. در اینجا، ویولنسل معادل با یک ستاره و ویولون معادل با ستاره دیگر است.» مزیت اصلی این سیستم جدید «این است که با بسیاری از دستگاه‌های از پیش طراحی شده سازگاری دارد.» یک آینۀ دگردیس تمام چیزی است که نیاز داریم و همیشه در کورونوگراف‌های مدرن وجود دارد.
بلیکوف ادامه داد: «به طور ایده‌آل امیدواریم بتوانیم تکنولوژی‌مان را در تلسکوپ‌های فضایی آتی درج کنیم تا آنها را قادر سازیم آلفا قنطورس و منظومه‌های دوتایی دیگر را مورد بررسی قرار دهند. این تکنولوژی‌ها عبارتند از تلسکوپ‌های کوچک شبیه ACESat یا Project Blue که در اوایل دهه ۲۰۲۰ تأسیس خواهند شد، WFIRST در میانۀ دهه ۲۰۲۰ و LUVOIR یا HabEx در دهه ۲۰۳۰ رونمایی خواهند شد. همچنین تلسکوپ‌هایی بر روی زمین وجود دارند که می توانند از این تکنولوژی استفاده کنند.» بلیکوف هشدار داد که هر تصویری از سیارۀ فراخورشیدی که محققان در آینده نزدیک خواهند گرفت جزئیاتی مثل قاره‌ها و اقیانوس‌ها را حل نخواهد کرد. بلکه عکسی از یک زمین دیگر یک “نقطه آبی کمرنگ” خواهد بود. هرچند، می توانیم اطلاعات زیادی را از طیف این نقطه بدست آوریم، از جمله نشانه‌های حیات.
ترجمه: سحر الله‌وردی/ سایت علمی بیگ بنگ
منبع: space.com