مجله ایران اکازیون

دنباله دارها ستارۀ اسرارآمیز را احاطه کرده اند نه سازه های بیگانگان!




ایران اکازیون:به تازگی خبرهایی را درباره ی ستاره ای به نام KIC 8462852 و رفتار شگفت انگیز و توضیح ناپذیرش خوانده ایم. تلسکوپ فضایی کپلر ناسا که به مدت چهار سال این ستاره را دیده بانی می کرد، در سال های ۲۰۱۱ و ۲۰۱۳ بیننده ی دو رویداد نامعمول بود: نور این ستاره دو بار به شیوه ای چشمگیر و بی سابقه کاهش یافت. چیزی از برابر ستاره گذشته و جلوی نور آن را گرفته بود، ولی چه چیزی؟

مشاهدات انجام شده از ستاره ی KIC 8462852 به کمک تلسکوپ های فضایی کپلر و اسپیتزر ناسا نشان می دهد که به احتمال بسیار، دلیل سیگنال های نامعمول نور آن، تکه های گرد و خاکی دنباله دارهاست که به هنگام گذشتن از برابر ستاره در سال های ۲۰۱۱ و ۲۰۱۳ جلوی نور آن را گرفته بودند.

دانشمندان نخستین بار این یافته ها را در ماه سپتامبر منتشر کرده و “خانواده ای از دنباله دارها” را به عنوان امکان پذیرترین توضیح معرفی کردند. دلیل های دیگری هم گفته شد از جمله تکه هایی از سیاره ها یا سیارک ها، دلیل دیگری که برخی مطرح کردند سازه های عظیم بیگانگان فضایی در اطراف این ستاره بود. اما در یک بررسی جدید که با بهره از داده های تلسکوپ فضایی اسپیتزر ناسا انجام شده، شواهد بیشتری برای سناریوی “انبوه دنباله دارها” یافته شده است. این پژوهش که به رهبری ماسیمو مارنگو از دانشگاه ایالتی آیووا انجام شده، برای انتشار در Astrophysical Journal Letters پذیرفته شده است.

یک راه برای به دست آوردن آگاهی های بیشتر درباره ی این ستاره، بررسی آن در نور فروسرخ است. تلسکوپ کپلر آن را در نور دیدنی (مریی) رصد کرده بود. اگر پاسخ راز KIC 8462852 یک برخورد سیاره ای، یا برخوردی میان سیارک ها باشد، پس می بایست در پی این اُفت نورها، افزایشی در نور فروسرخ پیرامون ستاره دیده می شد، زیرا ذرات خاک و خرده سنگ هایی که در اثر برخورد سیاره ها یا سیارک ها پدید می آمدند دمایشان به اندازه ای بود که در طول موج فروسرخ بدرخشند.

در آغاز، پژوهشگران تلاش کردند تا به کمک کاوشگر پیمایشی میدان-گسترده ی فروسرخ (وایز، WISE) به دنبال نور فروسرخ بگردند، ولی چیزی نیافتند. اما این رصدها در سال ۲۰۱۰ انجام شده بود، پیش از آن که کپلر آن دو رویداد شگفت انگیز را ببیند- و پیش از هر برخوردی که می توانست گرد و خاک پدید آورد. پژوهشگران برای جستجوی نور فروسرخی که ممکن بود در پی آن رویدادها پدید آمده باشد، به سراغ تلسکوپ اسپیتزر رفتند که مانند تلسکوپ وایز، طیف فروسرخ را می بیند. اسپیتزر به گونه ای شانسی، در سال ۲۰۱۵ پیش از انتشار این خبرها KIC 8462852 را رصد کرده بود.

مایکل ورنر، دانشمند پروژه ی اسپیتزر در آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا در پاسادنای کالیفرنیا می گوید: «اسپیتزر همه ی صدها هزار ستاره ای که کپلر در جستجوی سیاره ها مشاهده کرده بود را رصد کرده، به این امید که پرتوی فروسرخِ تابیده از غبارهای اطراف ستاره ای را بیابد.» ورنر پژوهشگر اصلی در این برنامه ی رصدی ویژه ی اسپیتزر/کپلر است.

تصویری هنری از تلسکوپ فضایی اسپیتزر

اما اسپیتزر هم مانند وایز، هیچ افزایش چشمگیری در نور فروسرخ ناشی از غبار گرم ندید. این باعث کاهش اعتبار نظریه های برخوردهای سنگی شد و این احتمال که کاهش نور ستاره زیر سر دنباله دارهای سرد باشد را افزایش داد. احتمال دارد خانواده ای از دنباله دارها در مداری بسیار کشیده و برون-مرکز به گرد این ستاره در چرخ باشند. در جلوی همه ی این خانواده یک دنباله دار بسیار بزرگ است که در سال ۲۰۱۱ جلوی نور ستاره را گرفت و در داده های کپلر از آن سال ثبت شد.

سپس در سال ۲۰۱۳، بقیه ی خانواده -دسته ای از دنباله دارهای گوناگون که پشت سر آن دنباله دار بزرگ می آمدند- از برابر ستاره گذشتند و دوباره جلوی نورش را گرفتند. هنگامی که در سال ۲۰۱۵، تلسکوپ اسپیتزر ستاره را رصد کرد، این دنباله دارها در مدار بلند خود به گرد ستاره پیش رفته و دیگر بسیار از آن دور شده بودند؛ بدون بر جا گذاشتن هیچ شناسه ی فروسرخی که بشود دید. به گفته ی مارنگو، رصدهای بیشتری نیاز است تا پاسخ قطعی راز KIC 8462852 یافته شود.

وی می گوید: «این یک ستاره ی بسیار شگفت انگیز است. این ستاره مرا به یاد زمانی می اندازد که نخستین تپ اخترها را دیدیم. آنها سیگنال های عجیبی منتشر می کنند که هیچکس تا آن زمان ندیده بود. حتی نخستین مورد تپ اخترها LGM-1 نامیده شد که برگرفته از “مردان سبز کوچک” (Little Green Men) بود.» سرانجام کاشف به عمل آمد که سیگنال های LGM-1 یک پدیده ی طبیعی بودند. وی می افزاید: «شاید هنوز به چیزی که پیرامون این ستاره رخ می دهد پی نبرده باشیم، ولی همین نکته آن را تا این اندازه شگفت انگیز کرده است.»

سایت علمی بیگ بنگ / منبع: NASA ، برگردان: ۱star-7skies