مجله ایران اکازیون

راز شکل گیری ابر کهکشان ها




ایران اکازیون:این یک معمای طولانی است، در کیهان کهکشان های بزرگ و شگفت انگیزی وجود دارند که در دوران ابتدایی کیهان یعنی ۳ میلیارد سال پس از بیگ بنگ شکل گرفتند و مدتی است ستاره جدیدی نساخته اند. تحقیقات جدید نشان می دهد این کهکشان های بزرگ توسط انفجار ها یی که در اثر برخوردهای کهکشانی بزرگ به وجود آمد طی چند میلیون سال شکل گرفتند.

کهکشان ها مجموعه های بزرگی از ستاره ها، گازها و ماده تاریک هستند. کوچکترین کهکشان ها شامل چند میلیون ستاره هستند، درحالی که بزرگترین آنها می تواند چندین هزار میلیارد ستاره داشته باشند. ستاره های اولیه در کائنات حداکثر ۲۰۰ میلیون سال بعد از بیگ بنگ از گازهای هیدروژن و هیلیوم ظهور کرده اند. گازها و گرد وغبار کیهانی مواد خامی هستند که ستاره ها با استفاده از آنها به قدری فشرده می شوند که فشار این مواد را به شکل توپ های گازی شکل در می آورد و ستاره های جدید متولد شوند.

تئوری ستاره شناسان در مورد کهکشان های باستانی این است که کشمکش کیهانی بین کهکشان های ابتدایی رفته رفته با بزرگتر شدن و پرجرم تر شدن و همچنین با تولد ستاره های جدید به وسیله تصادم با کهکشان های همسایه باعث شکل گیری یک کهکشان بسیار بزرگ تر شده است. دانشمندان می گویند بزرگترین کهکشان های کیهان در زمانی که کیهان فقط سه میلیارد سال داشت ،کهکشان های بیضوی غول پیکر بودند که از کهکشان های مارپیچی امروزی بزرگتر بودند. ستاره ها در این کهکشان های اولیه در یک ناحیه کوچکی فشرده می شدند،  بنابر این اندازه کهکشان ها از کهکشان های مشابه امروزی کوچکتر بوده است. این به این معنی است که تراکم ستاره ها ۱۰ برابر بیشتر بود. زمانی که کهکشان ها می مردند تولد ستاره های جدید زیاد به طول نمی انجامید، این یک شگفتی بزرگ است.

کهکشان های بسیار سنگین و فشرده به کهکشان های مارپیچی که ستاره ها و گازها به دور مرکز آن می چرخند تبدیل نمی شوند، آنها به کهکشان های مسطح تبدیل می شوند جایی که گازها برای شکل گیری ستاره های جدید آنها را احاطه کرده اند. اما چگونه کهکشان ها تا این حد بزرگ شده اند و در جهان اولیه شکل گرفتند؟ برای رسیدن به پاسخ باید در زمان به عقب برگردیم، بر اساس سن کیهان ما می دانیم که این کهکشان ها بسیار سریع شکل گرفته اند اما زمان کافی برای شکل گیری گیری کهکشان و ستاره هایش بصورت طبیعی وجود نداشت. یک تئوری می گوید که کهکشان های بزرگتر با ادغام کهکشان های کوچکتر شکل گرفته اند، اما این به تنهایی نمی تواند توضیح دهد که چگونه آنها با این سرعت بزرگ شدند. تئوری که قبلا وجود داشت این بود که  کهکشان های بسیار بزرگی باید پیش از این در یک فرآیند کیهانی شکل گرفته باشند.

مطالعه کهکشانها در بازه زمانی که کیهان بین ۱ تا ۲ میلیارد سال داشت نشان می دهد، این کهکشان ها باید ویژگی بسیار خاصی در فرآیند شکل گیری شان داشته باشند که به سوپر کهکشان ها یا SMG  تبدیل می شدند وتحت سلطه یک فرآیند ستاره سازی شدید قرار داشتند. زمانی که کهکشان ها غنی از گرد و غبار گازها بودند، انفجارهایی در مرکز کهکشان باعث شکل گیری بسیاری از ستاره های جدید می شد.  این انفجار باعث شکل گیری سریع ستاره ها شدند و تکامل یافتند و همینطور به سرعت کهکشان را به مرگ نزدیک کردند. ارتباط مستقیم تکاملی بین دو کهکشان بزرگ این است که شدید ترین فرآیند ستاره سازی در آنها جریان داشت. تحقیقات اخیر با داده های هرشل موفقیت هایی را در زمینه فرآیند شکل گیری کهکشان های بزرگ و مرده در کیهان اولیه نشان می دهد.  ستاره شناسان معتقدند یکی از فرآیند های بین دو کهکشان مارپیچی بزرگ برخورد و ادغام آنها است که باعث شکل گیری یک کهکشان بیضوی شکل بزرگ شده و همینطور باعث ستاره سازی عظیمی در کیهان اولیه شده است.

تصویر بالا که با استفاده از داده های هرشل بدست آمده یک جفت کهکشان و یک منبع نوری را نشان می دهد که به HXMM01  نامگذاری شده است. مشاهدات دقیق نشان داد که این جرم در حقیقت  یکی از دو کهکشان است که هر جرم ستاره ای به اندازه ۱۰۰ میلیارد برابر خورشد دارد که با استفاده از پلی گازی شکل به سیستم بزرگ تعامل کهکشان ها مرتبط شده و بر شکل گیری ستاره های آنها تاثیر گذاشته است. این سیستم در معرض یک فرآیند ادغام کهکشانی قرار دارد واطلاعات زیادی را درباره ی شکل گیری تکامل کهکشان های بزرگ به ما می دهد.

منبع:dailygalaxy

نویسنده این مطلب: رامین فخاری، دانشجوی کارشناسی ارشد برق و قدرت از دانشگاه علم و صنعت و کارشناسی علوم سیاسی، علاقمند به نجوم، کیهان شناسی، زیست شناسی و تاریخ معاصر می باشد و به عنوان نویسنده در وب سایت بیگ بنگ فعالیت می کند.