مجله ایران اکازیون

ستارگان صورت فلکی جبار – قسمت دوم




ایران اکازیون:در این قسمت از معرفی ستارگان صورت فلکی جبار به معرفی سه ستاره معروف کمربند جبار می‌پردازیم.

ستاره‌ی ابسیلون-جبار (ε – Ori Star)

این ستاره (Alnilam) نامیده می‌شود و یکی از ستارگان کمربند جبار است. قدر ظاهری آن ۱.۷ و فاصله‌اش ۱۲۰۰ سال نوری می‌باشد. ستاره‌ای آبی و داغ از کلاس بی می‌باشد که دارای دمای سطحی ۲۵۰۰۰ درجه‌ی کلوین است. قطر این ستاره ۳۰ برابر قطر خورشید، جرم آن ۴۰ برابر جرم خورشید و درخشش آن ۳۷۵۰۰۰ برابر درخشش خورشید است.

در اطراف این ستاره، به علت داغی زیاد یک ابر سحابی شکل وجود دارد. در سطح ستاره، طوفان‌های شدید با سرعت ۲۰۰۰ کیلومتر در ثانیه در جریان است که باعث خروج مواد و کاهش جرم در ستاره می‌گردد. سرعت کاهش جرم آن ۲۰ میلیون مرتبه از سرعت کاهش جرم در خورشید بیشتر است. اکنون فقط ۴ میلیون سال از عمر ستاره‌ می‌گذرد و ستاره در نهایت تبدیل به یک غول سرخ شبیه به ستاره‌ی ابط الجوزا در آسمان خواهد شد.

ستاره‌ی زتا-جبار (ζ – Ori Star)

نام آن (Alnitak) می‌باشد و یکی از ستارگان کمربند جبار است. دارای قدر ۱.۷ در آسمان است و ۱۲۰۰ سال نوری از زمین فاصله دارد. ستاره‌ای آبی و داغ از کلاس (O) می‌باشد. دمای سطحی آن ۳۱۰۰۰ درجه‌ی کلوین می‌باشد. قطر آن ۲۰ برابر قطر خورشید و درخشش آن ۱۰۰۰۰۰ برابر درخشش خورشید است.

این ستاره دارای میزان زیادی اشعه‌ی ایکس می‌باشد که علت آن وجود طوفان‌هایی با سرعت ۲۰۰۰ کیلومتر در ثانیه در سطح ستاره است که اصطکاک گازها در این طوفان‌ها موجب تولید اشعه‌ی ایکس می‌گردد. در اطراف ستاره‌ میزان زیادی ابرهای غباری و یک سحابی به نام « سحابی سر اسب»  وجود دارد. این ستاره دارای یک قل از کلاس بی و به قطر ۱۴ برابر قطر خورشید است. این دو ستاره با پریود چندهزار ساله به دور هم می‌گردند.

همچنین دارای یک سیاره شبیه به زمین است که در فاصله‌ی ۳۰۰ واحد نجومی (۸ برابر فاصله‌ی پلوتون تا خورشید) از آن قرار دارد و به دور آن می‌گردد. اکنون ۶ میلیون سال از عمر این ستاره می‌گذرد و به زودی تبدیل به یک غول سرخ شبیه به ابط‌الجوزا در آسمان می‌شود و سپس با وقوع یک انفجار سوپرنوا تبدیل به ستاره‌ای نوترونی خواهد شد.

 

 ستاره‌ی اتا-جبار (η – Ori Star)

نام این ستاره، (Saiph Algjebbah) می‌باشد. دارای قدر ظاهری ۳.۳ تا ۳.۶ در آسمان است و ۱۲۰۰ سال نوری از زمین فاصله دارد. این ستاره در حقیقت دو ستاره‌ی نزدیک به هم می‌باشند که به دور هم می‌گردند. هر دوی این ستارگان آبی داغ از کلاس بی هستند.

ستاره‌ی اول با قدر ظاهری ۳.۶ و دمای سطحی ۲۷۵۰۰ درجه‌ی کلوین، قطر ۸ برابر قطر خورشید، جرم ۱۵ برابر جرم خورشید و درخشش ۳۲۰۰۰ برابر درخشش خورشید می‌باشد و ستاره‌ی دوم با قدر ظاهری ۴.۹ و دمای سطحی ۲۳۰۸۰ درجه‌ی کلوین، قطر ۵ برابر قطر خورشید، جرم ۹ برابر جرم خورشید و درخشش ۶۲۰۰ برابر درخشش خورشید می‌باشد. حلقه‌ای از گاز در اطراف دو ستاره وجود دارد.

قل سومی نیز با قدر ظاهری ۹.۴ از کلاس A با دمای سطحی ۷۸۰۰ درجه‌ی کلوین، جرم ۱.۷ برابر جرم خورشید و درخشش ۸ برابر خورشید وجود دارد که شاید متعلق به این سیستم ستاره‌ی باشد. اکنون در حدود ۱۰ میلیون سال از عمر این ستاره می‌گذرد.

ادامه دارد…

 مطالعه بیشتر در: Eta Orionis , Alnitak , Alnilam