مجله ایران اکازیون

طوفان خورشیدی چقدر میتواند دنیای مدرن را نابود کند




ایران اکازیون:خوش شانسی بزرگی است که بزرگترین طوفان خورشیدی تاریخ، قبل از عصر آسیب پذیری انسان نسبت به خشم طوفان مغناطیسی قوی خورشید، رخ داده است.

به گزارش بیگ بنگ، در طوفان خورشیدی سال ۱۸۵۹ که به رویداد کارینگتون(Carington) معروف است، ما شاهد برخورد تشعشعاتی از انفجارهای سطحی خورشید بودیم که با مگنتوسفر زمین برخورد کرد. این تشعشعات حامل ذرات بارداری بودند که در نتیجۀ برخورد با میدان مغناطیسی زمین، شفق قطبی زیبایی را پدید آوردند، اما طول عمر این پدیده بخاطر جریان‌های الکتریکی موجود در کل منطقه بسیار کوتاه بود.

این رخداد باعث تخریب سیستم‌های تلگرافی اروپا و شمال آمریکا شد و اپراتورها را دچار شک الکتریکی کرده و سوزاند، این در حالی است که این شک الکتریکی باعث قطع ارتباط میان منبع انرژی و اپراتورها شد، البته سیستم‌ها به طور عجیبی در حال ارسال پیام‌های امدادی بودند. این رویداد به معنی واقعی کلمه تخریب ِ تکنولوژی بشر را نمایان کرد. با این حال همچنان در سال ۲۰۱۸، عصری که تکنولوژی به شکل چشم‌گیری در حال پیشرفت است، به تمامی آن اتفاقات به دید غیرمعمول و باور نکردنی‌ای نگاه می شود.

اگر بعد از یک قرن و نیم، طوفان خورشیدی مشابهی سیستم‌های تکونولوژی زمین را مورد اصابت قرار دهد، چه اتفاقی رخ می دهد؟  پاسخ دادن به این سوال به این سادگی‌ها نیست، اما اگر بخواهیم به بیانی ساده بگوییم، باید مبنای توصیفمان را پیشرفت تکونولوژی و ساختار الکترونیکی سیستم‌هایمان بدانیم. در این صورت اوضاع اصلا خوشایند نخواهد بود! اگر اینطور در نظر بگیریم که تکونولوژی امروزی ما با تکونولوژی سال ۱۸۵۹ فرق چندانی ندارد. در حال حاضر بهترین سرنخ‌های ما، برای مقایسه با رویداد ۱۸۵۹، چند رویداد عجیب است که در مارس ۱۹۸۹ ثبت شده است.

زمین همین الان هم مورد اصابت تشعشات خورشیدی است که موجب تشکیل شفق قطبی می شوند، اما این تشعشعات به شدت رویداد کارینگتون نیستند. دیدن شفق قطبی برخی را به این فکر وا میدارد که نتیجه این رویدادها، ویرانی همچون ویرانی جنگ جهانی سوم از خود به جا خواهد گذاشت. واضح است که این، یک برخورد اتمی نیست و سیگنال‌های رادیویی و ارتباطات ماهواره‌ای را مختل نمی کند. اما ذرات باردار، در خطوط میدان مغناطیسی زمین گیر می افتند و بیشترین خسارت را به شهر کبک واقع در کانادا وارد می کنند، طوری که نیروگاه این شهر از کار می افتد و در نتیجۀ آن برق ۶ میلیون نفر در یک لحظه قطع میشود و اتصال دوباره برق برای برخی بعد از چند ساعت و برای برخی بعد از چند روز برقرار می شود.

دانشمندان در کاخ سفید همچون سناریوهای قرون وسطا گرد هم آمده‌اند و از وقوع دوبارۀ طوفان مغناطیسی به قدرت رویداد کارینگتون ابراز نگرانی می کنند، به گفتۀ آنها پیامد این طوفان شدید، شروع عصر تاریکی برای بشریت است. میتوان گفت، زمانی که این طوفان بزرگ رخ دهد(هر ۵۰۰ سال یک بار، و شاید زودتر) به قدری قدرتمند خواهد بود که بتواند الکتریسیته و سیستم‌های ارتباطی موجود در زمین را برای چند روز و یا ماه و یا سال از کار بیاندازد. نیروگاه‌ها، ماهواره‌ها،GPS، بانک‌ها، تلفن‌ها و هرچیز دیگری که امروزه با نیروی الکترومغناطیس کار می کند، دچار اختلال خواهند شد.

در مورد شهر کبک هم باید این را دانست که نمیتوان هیچ راه حلی برای مشکل نیروگاه برق پیدا کرد؛ چرا که نه تنها کل کانادا بدون برق خواهد بود، بلکه کل جهان از نعمت برق بی‌بهره می شود و ما فقط چند ساعت قبل از شروع عصر تاریکی فرصت داریم که این واقعه را به همگان هشدار دهیم. این رویداد بیشتر شبیه به یک فاجعۀ بزرگ در فیلم‌های تخیلی میماند تا یک واقعیت، اما باید این حقیقت را پذیرفت که این یک خیال نیست و امکال بروز آن نیز وجود دارد. با یک تخمین محافظ کارانه میتوان گفت که میزان خسارات وارده در یک سال، به ۲ تیلیارد دلار آمریکا خواهد رسید و فقط با تلاش‌های بی‌وقفه برای چندین دهه، قادر خواهیم بود که خسارات وارده را تا حدودی جبران کنیم.

حتی برخی بر این باورند که خسارات وارده میتواند مبلغی بالغ بر ۲۰ تیلیارد دلار آمریکا با خود به همراه داشته باشد؛و در این صورت است که باید امکان خطرات موجود در یک رویداد فضایی مخرب را باز نویسی کنیم. به گفته دانشمند فیزیک نظری آبراهام لوئب از دانشگاه هارواد: در گذشته جدی‌ترین خطری که از سمت آسمان ما را تهدید میکرد، شهاب سنگ بود و تخمین خرابی‌هایی که یک قرن پیش در اثر برخورد شهاب سنگ با زمین با تکنولوژی آن زمان زده می شد بسیار متفاوت‌تر از تخمین‌های گفته شده با تکنولوژی امروزی است. به همین خاطر نمیتوان فاکتوری قطعی در مورد خسارات وارده بیان کرد.

در بهترین حالت طوفان مغناطیسی فقط خطوط ارتباطی را مختل خواهد کرد، اما تجربه به ما ثابت کرده که حتی کوچکترین اختلالات در دستگاه‌های الکتریکی میتواند خسارات جبران ناپذیری را در پی داشته باشد. حتی ممکن است این اختلالات تا مرز شروع جنگ اتمی هم پیش برود. کسی چه میداند، شاید ورای شفق قطب زیبایی که چشمانمان را به خود خیره کرده، خطرات جبران ناپذیری در انتطار ما باشد. و در اثر این طوفان‌های خورشیدی قدرتمند، میلیون‌ها دلار خسارت بر ما وارد شود.
به گفته فرانسیس اوسولیان سرپرست تیم تحقیقاتی انرژی خالص از MIT : اگر رویدادی همچون کارینگتون، همین فردا رخ دهد، فاجعۀ مصیبت باری برای بشر روی خواهد داد. فقط چراغ‌ها نیستند که خاموش می شوند، حساب‌های بانکی نیز از بین خواهند رفت و سهام بورس برای چندین هفته و یا ماه خاموش خواهد شد، یا اگر ارتباطات برای چندین هفته قطع شود، کشور را در معرض خطرات جدی قرار میدهد.

ترجمه: امیر سفیدگر/ سایت علمی بیگ بنگ

منبع: sciencealert.com