ایران اکازیون:کشف حیات در مریخ می تواند همه را هیجان زده کند. فارغ از هر پیامدی که این جستجو داشته باشد، دانشمندان سخت به دنبال این امر هستند. دانشمندان عدم دستیابی به شواهد حیات را نیز کشف بسیار مهمی قلمداد می کنند. می گویند «نبود شواهد حیات به منزله شواهدِ نبودن نیست.» دهه‌ها کاوش جامع در مریخ مورد نیاز است تا این نتیجه بدست آید که مریخ هیچگاه میزبان حیات نبوده است.
به گزارش بیگ بنگ، تاکنون هیچ شواهد مستقیمی از وجود موجودات زنده یا فسیلی در مریخ یافت نشده است. اما انواع دیگری از شواهد وجود دارد. یکی از جدال برانگیزترین موارد، کشف متان در اتمسفر مریخ است؛ ابتدا در سال ۲۰۰۴ و سپس در سال ۲۰۱۴. شاید این گاز به واسطه نوعی موجود زنده میکروبی در گذشته یا حال به وجود آمده باشد. با این حال، مقدار آن به قدری کم است که نمی توان اقدام به نتیجه‌گیری قطعی کرد. در سال ۲۰۱۸، تیمی از محققان در پروژه «مدارگرد جستجوی گاز» آژانس فضایی اروپا نتوانستند هیچ نشانه‌ای از متان پیدا کنند. محققان در مقاله جدیدشان گزارشی از کشف تازۀ متان در اتمسفر سیاره سرخ ارائه کرده‌اند. اما با توجه به دشواری در اندازه‌گیری دقیق و قابل اطمینان از این گاز، چطور میتوان درباره نتایج با قطعیت حرف زد؟
در تحقیق جدید، از داده‌های دستگاه «طیف‌سنج سیاره‌ای فوریه» که روی «مارس اکسپرس» قرار داشت، استفاده گردید. این داده‌ها بین سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۴ جمع‌آوری شدند. مارس اکسپرس به مطالعه ترکیب اتمسفر سیاره از طریق تابش فروسرخ می پردازد؛ این تابش توسط سیاره مریخ بازتاب یافته و منتشر می شود. مارس اکسپرس توانست در سال ۲۰۰۴ مقادیر کمی از متان در اتمسفر مریخ شناسایی کند. تفاوت بین دو مجموعه مشاهده از شیوه عملکرد ابزار طیف سنج نشات می گیرد. در سال ۲۰۰۴، داده‌ها توسط این ابزار زمانی جمع‌آوری شد که مارس اکسپرس در حال گردش به دور مریخ بود و همزمان نیز اتمسفر آن را زیر نظر داشت.
در مطالعه جدید، این ابزار به یک منطقه خاص متمرکز کرد. داده‌ها از این جهت حائز اهمیت هستند که محققان این بار منطقه‌ای به نام گودال گِیل را برای بررسی انتخاب کردند. این همان جایی است که کاوشگر «کنجکاوی» به انجام ماموریت می پردازد؛ البته همان جایی هم که «طیف سنج لیزری قابل تنظیم» در روی کاوشگر کنجکاوی موفق به شناسایی مقادیر قابل توجهی از متان در سال ۲۰۱۴ شد. طیف‌سنجِ نصب شده بر روی مارس اکسپرس مقادیر زیادی متان در همان منطقه شناسایی کرد؛ این اولین‌بار است که متان به طور همزمان در سطح و اتمسفر مورد شناسایی قرار می گیرد. همین باعث می شود اندازه‌گیری‌های جدید قابل اطمینان‌تر از اکتشافات قبلی شوند.
محققان با بکارگیری روش‌های جدید، سعی دارند متوجه شوند که منبع متان متعلق به چه چیزی است. آنها مدل‌های رایانه‌ای از سناریوهای انتشار متان ساخته و به ویژگی‌های سطحی آن منطقه نگاه جامعی انداختند. استباط محققان این بود که متان از یک منطقه به بخش شرقی گودال گیل راه پیدا کرده و محتمل‌ترین منشاء گاز، فرورفت گسل‌ها در یخ‌های زیرسطحی میباشد. یافتن منشاء اصلی انتشار متان تنها یکی از راه‌های پی بردن به چگونگی شکل‌گیری آن است. نکته مهمتر این است که ساز و کارهای متعددی به غیر از خود موجودات زنده وجود دارد که احتمال می دهند در تولید گاز ِ متان نقش اصلی را ایفا کرده باشند. برای مثال، شاید یک رویداد زمین شناسی باعث شکستن یخ هایی شده که حاوی حباب‌هایی از متان بوده است. در اثر این رویداد، گاز به درون اتمسفر راه یافته است.
اما مطالعه جدید قصد ندارد که درباره منشاء پیدایش متان در اتمسفر مریخ به اظهار نظر قطعی بپردازد. هرچند هیچ آب مایعی روی مریخ وجود ندارد؛ اما سازمان فضایی اروپا در ماه فوریه اعلام کرد که تجهیزات تصویربرداری‌اش شواهد بیشتری از بسترهای خشک‌شدۀ رودخانه را در این سیاره نشان می دهد. این مسئله بیانگر آن است که سیارۀ سرخ احتمالا زمانی خاستگاه ارگانیسم‌های ساده بوده است. برای تعیین وسعت ورقه‌ی یخی متان نزدیک دهانه گیل به پژوهش‌‌های بیشتری نیاز است. او در پایان گفت که اگر بعدا مشخص شود این ورقۀ یخی پهناور است؛ متانی که درون آن وجود دارد، می‌تواند با به‌کارگیری بعنوان منبعی از سوخت برای فرآیندهای صنعتی و پیشرانه‌‌ای برای بازگشت مأموریت‌‌های انسانی به زمین، از حضور پایدار بشر روی مریخ پشتیبانی کند. جزئیات بیشتر این پژوهش در مجله Nature Geoscience منتشر شده است.
ترجمه: منصور نقی‌لو/ سایت علمی بیگ بنگ
منبع: sci-news.com
