ایران اکازیون:در حال حاضر اخترشناسان فکر می کنند که جوابی برای رفتار راز آلود اختروش ها(quasar) یافته اند و این جواب می تواند آنها را در درک چگونگی تحول کهکشان هایی مانند راه شیری یاری کند.
اخترشناسان تلاش کردند توضیحی برای این پدیده عجیب پیدا کنند. شاید توده عظیمی از گرد و غبار با عبور از مقابل این اختروش برای لحظه ای نور آن را مسدود کرده باشد یا شاید ستاره ای بیش از حد به سیاهچاله نزدیک شده، به سرعت از هم پاشیده و باعث شکل گیری شعله ای درخشان شده که دانشمندان آن را با اختروش اشتباه گرفته اند. از لحاظ فیزیکی غیر ممکن بود که چنین جسم درخشانی در چنین زمان کوتاهی فروکش کند. این کشف آنها را ترغیب کرد تا به شکار تعداد بیشتری از این نوع اختروش بپردازند. در نهایت این جستجوها به آشکار سازی ده ها عدد از این اجرام اسرارآمیز انجامید که برخی از آنها حتی نسبت به اختروش اول کاهش نور بسیار چشمگیرتری داشتند. دو تحقیق که در این ماه روی سرور پیش از چاپ arXiv منتشر شد نشان دادند به دلیل کاهش جریان ماده در دیسک بر افزایشی – ماده داغ چرخشی احاطه کننده سیاهچاله، اختروش رو به خاموشی می رود در واقع سیاهچاله از گرسنگی میمیرد.
نورهای سوسوزن
در یک مطالعۀ جدید ژنفنگ شنگ و اخترشناسان دانشگاه علوم و تکنولوژی چین در هفی و همکارانشان به دقت ۱۰ اختروش را مورد بررسی قرار دادند که قبلا توسط تلسکوپ SDSS و آرایه جستجوگر میدان گسترده مادون قرمز ناسا تصویربرداری شده بودند. با نگاهی به این اختروش ها در هر دو طول موج مرئی و مادون قرمز امکان مطالعه دیسک برافزایشی و توده گرد و غبار اختروش برای تیم تحقیقاتی فراهم می آمد. این رویکرد مفید واقع شد زیرا دیسک برافزایشی پرتوهایی بصری به سمت توده گرد و غبار ارسال میکرد که این پرتوها در آنجا جذب شده و در طول موج مادون قرمز بازتاب می شدند. در واقع هر تغییر در نور مادون قرمز بازتابی از تغییر در نور منتشر شده از دیسک برافزایشی اختروش بود. همچنین شنگ و همکارانش دریافتند که پرتوهای بصری پیش از نور مادون قرمز رو به افول می گذارند. آنها میدانستند این امر ناشی از کاهش مقدار ماده ای است که از طریق دیسک برافزایشی جریان دارد.
تحقیق دیگری که به رهبری اخترشناس دیمین هوتسمکرز در دانشگاه لیژ بلژیک انجام شد این ایده را تقویت کرد. تیم هوتسمکرز نوری را که از یک اختروش متغیر بصری (CHANGING LOOK) سرچشمه میگرفت مورد مطالعه قرار دادند و دریافتند که برخی از پرتوها در اثر عبور از ناحیه اطراف اختروش که تصور می شود غنی از الکترون باشد قطبیده شده اند مانند مولکول های جو زمین که نور خورشید را قطبیده و پراکنده می کنند. اگر توده ای از گرد و غبار موجب انسداد نور اختروش می شد باید بیشتر نور اختروش از مناطق قطبی شده سرچشمه میگرفت اما تیم افزایشی در نور پلاریزه شده مشاهده نکرد و این حضور توده گرد و غبار را منتفی می کرد. نیکلاس راس اخترشناس، از دانشگاه ادینبورک انگلیس در این باره میگوید: نتایج هر دو تحقیق در مقام مراحل مقدماتی بسایر جالب است.
اگر اخترشناسان بتوانند مکانیزم اختروش های متغیر بصری را به زمان بندی افول آنها پیوند دهند. آنگاه خواهند توانست درک بهتری از نحوه تکامل کهکشان ها به دست آورند. هر یک از کهکشان های عظیم در سالهای ابتدایی زندگیشان میزبان یک اختروش بوده اند. سیاهچاله های عظیم مرتبط با اختروش ها می توانند با ایجاد بادهای بسیار پر قدرت حتی از شکل گیری ستاره ها در کهکشان های جوان ممانعت بعمل آورند. با گذشت زمان کهکشان هایی که مدت زمان زیادی میزبان یک اختروش پایدار هستند با کهکشان هایی که میزبان یک اختروش با رفتار بسیار غیر قابل پیش بینی هستند ممکن است بسیار متفاوت به نظر برسند. یکی از راه های تفکر در مورد آن این است که دو وان حمام یکسان را که با آب پر شده اند در نظر بگیرید که اضافه کردن یک فنجان آب جوش یه یکی از آنها و افزودن دو لیتر آب نیمه گرم به دیگری میتواند تجربه های بسیار متفاوتی را در حمام کردن ایجاد کند.
کشف کارکرد درونی این نوع کوازار ها همچنین میتواند به اخترشناسان کمک کند تا چگونگی جریان گاز و گرد و غبار به دورن سیاهچاله را دنبال کنند. اگر چه تحقیقات اخیر نشان میدهد اختروش های متغیر بصری در اثر کاهش سوخت دچار افول می شوند اما هنوز اخترشناسان توضیح قابل قبولی برای مدت زمان بسیار کم این رویداد ندارند. لامسا که به همراه راس از صاحبان کرسی اولین کنفرانس اختروش های متغیر بصری در ژوئیه بود در این باره اظهار میدارد: هنوز تعداد زیادی سوال وجود دارد که باید پاسخ داده شود اما اعتقاد دارم که ما سوالات درستی میپرسیم و در مسیر درستی گام برمیداریم.
ترجمه: رضا قدبیگی، منجم آماتور و مروج نجوم/ سایت علمی بیگ بنگ
منبع: nature.com