ایران اکازیون:در ۲۳ جولای ۱۹۹۹، شاتل فضایی «کلمبیا» از مرکز فضایی کِنِدی از زمین برخاست و تلسکوپ چاندرا را به مدار رساند. حالا بعد از گذشت ۲۰ سال از آغاز این ماموریت ناسا عکس‌های جدیدی برای بزرگداشت این رویداد منتشر کرده است. این تصاویر گستره کاوش‌های چاندرا را به نمایش میگذارد و اینکه پرتو ایکس چگونه داده‌های جمع‌آوری شده به سایر نورها را تکمیل می کند.
به گزارش بیگ بنگ، چاندرا یکی از رصدخانه‌های بزرگ سازمان فضایی ناسا است. این رصدخانه در کنار تلسکوپ فضایی هابل، تلسکوپ فضایی اسپیتزر و رصدخانه پرتو گامای کمپتون، نقش‌های ارزنده‌ای ایفا کرده‌اند. چاندرا دقیق‌ترین دید را در میان تلسکوپ‌های پرتو ایکس دارد که تاکنون ساخته شده‌اند. طراحی این تلسکوپ به گونه‌ای است که میتواند انتشار پرتو ایکس را از مناطق خیلی داغ جهان مورد شناسایی قرار دهد؛ مثل ستاره‌های منفجر شده، خوشه‌های کهکشانی و ماده پیرامون سیاهچاله‌ها.
چون اتمسفر زمین پرتوهای ایکس را جذب می کند، چاندرا باید بر فراز آن گردش کند؛ یعنی تا ارتفاع ۱۳۹ هزار کیلومتری در فضا. چاندرا غالبا به همراه تلسکوپ‌هایی نظیر هابل و اسپیتزر استفاده می شود، زیرا توان مشاهده در بخش‌های مختلف طیف الکترومغناطیسی را دارند. البته ماموریت دیگری مثل نیوتن XMM آژانس فضایی اروپا و نوستار ناسا هم گاهی اوقات به کار می آِید.
رصدخانه اخترفیزیکی اسمیتسونیان در کمبریج بعنوان مرکز پرتو ایکس چاندرا برگزیده شده است که ماهواره را به راه می اندازد، داده‌ها را مورد پردازش قرار میدهد و آن را به دانشمندان سرتاسر دنیا توزیع می کند تا کارهای تحلیلی‌شان را بر روی داده‌ها انجام دهند.
ریکاردو جیاکونی در سال ۱۹۷۶ چاندرا را به سازمان ناسا پیشنهاد کرد؛ گفتنی است که این شخص در برنده جایزه نوبل فیزیک در سال ۲۰۰۲ بوده است که به پاس دستاوردهای وی در اخترشناسی پرتو ایکس به او اعطا شد “هاروی تانانبوم” هم که به اولین مدیر مرکز پرتو ایکس چاندرا تبدیل شد، در این پیشنهاد نقش مهمی داشت. دانشمندان، مهندسان، شرکت‌های خصوصی و آژانس‌های دولتی چندین دهه به همکاری با یکدیگر پرداختند تا چاندرا به واقعیت تبدیل کنند.
دکتر «پائول هرتز» مدیر اخترفیزیک در ناسا گفت: «امسال که شاهد سالگردهای استثنایی بودیم، ۵۰ سال پس از آپولو و ۱۰۰ سال پس از خورشیدگرفتگی که نظریه نسبیت عام اینشتین را تایید کرد، نباید از یک رویداد دیگر چشم بپوشیم. چاندرا ۲۰ سال پیش پرتاب شد و همچنان در حال انجام اکتشاف‌های مهم و خارق‌العاده است.»
اکتشاف‌های چاندرا تمامی جنبه های اخترفیزیک را تحت تاثیر قرار داده است. برای مثال، چاندرا در حصول شواهد مستقیم از وجود ماده تاریک به ایفای نقش پرداخت. چاندرا توانسته فوران‌های قدرتمند سیاهچاله‌های غول‌پیکر را رویت کند. اخترشناسان از چاندرا برای ترسیم چگونگی توزیع عناصر ضروری حیات از انفجار ابرنواخترها استفاده کرده‌اند.
قسمت زیادی از پدیده‌هایی که اکنون چاندرا به بررسی آنها می پردازد، در زمانیکه تلسکوپ در حال طراحی و ساخت بود، ناشناخته باقی مانده بودند. برای مثال، اخترشناسان حالا از چاندرا برای مطالعه اثرات انرژی تاریک، آزمایش تاثیر تابش ستاره‌ای بر سیاره‌های فراخورشیدی و مشاهده پیامدهای امواج گرانشی استفاده می کنند.
ترجمه: منصور نقی‌لو/ سایت علمی بیگ بنگ
منبع: sci-news.com