مجله ایران اکازیون

کشف دو قلوی راه شیری در فاصلۀ ۱۲ میلیارد سال نوری



به گزارش بیگ بنگ، محققان مؤسسه ماکس پلانک آلمان با استفاده از آرایه تلسکوپی آلما(ALMA) در شیلی و روش‌های پیچیدۀ نجومی یک کهکشان را در دوران نخستین کیهان رصد کردند. این کشف نشان می‌دهد ساختارهای کهکشان راه شیری و سایر کهکشان‌های مارپیچی در حدود ۱۲ میلیارد سال پیش در زمانی که کیهان بسیار جوان بوده، در حال شکل‌گیری بوده‌اند.

نور ساطع‌شده از این کهکشان که SPT0418-47 نام دارد ۱۲ میلیارد سال سفر کرده تا به زمین برسد؛ این یعنی اخترشناسان با نظاره به گذشته در حال رصد کهکشانی هستند که حدوداً ۱.۴ میلیارد سال پس از تولد کیهان شکل گرفته است! محققان بر این باورند که نخستین کهکشان‌ها تقریباً در حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیون سال پس از به بیگ بنگ، شروع به شکل‌گیری کردند.

از آنجا که SPT0418-47 بسیار دور است، اخترشناسان برای رصد آن از یک کهکشان ِ میانی غول‌پیکر بعنوان ِ «لنز گرانشی» استفاده کردند. با این تکنیک این کهکشان شبیه یک حلقه تقریباً کامل از نور ظاهر شد. اما محققان با استفاده از مدل‌سازی رایانه‌ای برای بازسازی شکل ِ واقعی کهکشان استفاده کردند که متوجه شباهت زیاد آن با کهکشان راه شیری شدند، جایی که گروه بزرگی از ستارگان در اطراف مرکز کهکشان گردهم آمده‌اند.
نرخ تشکیل ستارۀ این کهکشان نیز دانشمندان را شگفت‌زده کرده، چرا که نشان می‌دهد فرآیندهایی بسیار پرانرژی در آن در حال رخ دادن است ولی این کهکشان با وجود چنین فعالیت‌هایی همچنان خنک و آرام باقی مانده است. این کهکشان ِ اولیه دو ویژگی همانند کهکشان راه شیری ما دارد که یکی از آنها یک قرص برآمده و دیگری قرص چرخشی است. قرص برآمده گروه بزرگی از ستارگان را شامل می‌شود که کاملاً محکم در اطراف مرکز کهکشانی کهکشانهای مارپیچی کنار هم قرار گرفته‌اند و بعنوان یک لکه سفید در کهکشان راه شیری دیده می‌شوند. این اولین‌باری است که یک قرص برآمده که در دوران اولیۀ جهان تشکیل شده، مشاهده می‌شود.

این ویژگی‌ها کهکشان “SPT0418-47″را به دورترین کهکشان ِ شبیه کهکشان راه شیری تبدیل می‌کند. با این حال کهکشان SPT0418-47 در آینده مانند کهکشان راه شیری مارپیچی نخواهد شد، بلکه مثل ِ کهکشان مسیه ۸۷ که نخستین عکس واقعی از یک سیاه‌چاله از آن به‌دست آمد، بیضوی شکل می‌شود. مطالعۀ کهکشان‌های دوردست مانند SPT0418-47 به درک ما در مورد چگونگی شکل‌گیری و تکامل کهکشان‌ها کمک می کنند. جزئیات بیشتر این پژوهش در نشریۀ nature منتشر شده است.

سایت علمی بیگ بنگ / منابع بیشتر: ESO , sciencealert.com