ایران اکازیون:پژوهشگران سازمان فضایی اروپا برای نخستین‌بار یک سیاره غول‌پیکر شبه نپتون را در اطراف یک ستاره کوتوله سفید مشاهده کردند. این نخستین شواهد از وجود سیاره‌ای است که به دور یک ستارۀ کوتوله سفید ِ مرده گردش می کند.
این کوتوله سفید ۲۰۰۰ سال نوری از زمین فاصله دارد. اندازۀ سیارۀ در حال چرخش به دورش نیز چهار برابر کوتوله سفید است و پژوهشگران می‌گویند این سیاره غول‌پیکر هر ۱۰ روز یکبار به دور این ستاره میچرخد و پس از هر بار چرخش نیز این ستاره، دنباله‌ای از گاز متشکل از هیدروژن، اکسیژن و گوگرد منتشر می‌کند.
این کشف توسط اخترشناسان دانشکده فیزیک “دانشگاه وارویک” انجام شده و این ستاره کوتوله سفید WDJ۱۹۱۴ ۱۹۱۴ نام دارد و توسط “تلسکوپ نقشه‌برداری آسمانی دیجیتال اسلون”(Sloan Digital Sky Survey) شناسایی شده است. اخترشناسان دانشگاه وارویک برای شناسایی عناصر موجود در اطراف ستاره ، تغییرات ظریف در نور ساطع شده از سیستم را مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند.
محققان پس از تجزیه و تحلیل متوجه حضور بسیار کمی هیدروژن، اکسیژن و گوگرد در آن اطراف شدند. آنها با استفاده از تلسکوپ “وی‌ال‌تی” رصدخانه جنوبی اروپا در شیلی دریافتند که شکل گازها نشانگرهای معمولی حلقه گاز است. دکتر “بوریس گان سیک”(Boris Gaensicke) نویسنده ارشد این مطالعه از دانشگاه وارویک گفت: در ابتدا، ما فکر کردیم که این یک ستاره دوگانه با یک قرص برافزایشی است. با این حال، مشاهدات ما نشان می دهد که این یک کوتوله سفید با یک قرص در اطراف آن است که تقریبا ۱۰ برابر اندازه خورشید ما است و فقط از هیدروژن، اکسیژن و گوگرد ساخته شده است. چنین سیستمی قبلاً دیده نشده است.
وقتی سوخت ستاره‌های خورشید مانند به اتمام می رسد، ستاره کم‌کم متورم شده و با تبدیل به غول سرخ، صدها بار بزرگ‌تر شده و سیاره‌های نزدیکش را می‌بلعد. در منظومه‌شمسی ما و چیزی در حدود ۵ میلیارد سال بعد این اتفاق رخ می دهد و سیارات عطارد، ناهید و حتی زمین در خورشید فرو رفته و بلعیده خواهند شد. در پایان، ستارگان خورشید مانند لایه‌های بیرونی خود را از دست داده و تنها یک هستۀ سرد بنام «کوتوله سفید» باقی می ماند.
اما بعد از این رخدادها نیز این ستارهها هنوز هم می‌توانند میزبان سیارات ِ خود باشند. پژوهشگران احتمال می‌دهند که این سیاره پس از تبدیل شدن ستاره مادر این منظومه به یک کوتوله سفید و در اثر برهم‌کنش‌های گرانشی به نزدیکی این ستاره نقل مکان کرده است. جالب است دانشمندان تا به امروز هیچ نشانه‌ای از یک سیارۀ غول‌پیکر که در اطراف ِ یک کوتوله سفید به جامانده باشد، نیافته بودند. کشف چنین سیاره‌ای در اطراف ِ WDJ۱۹۱۴ ۱۹۱۴ شاید نخستین نمونه از این دست باشد.
کوتوله‌های سفید، که تعدادشان در کهکشان ما نسبتا زیاد است، آخرین مرحله تکامل بسیاری از ستارهها هستند. در حالی که برخی از ستارگان پرجرم ممکن است به هنگام مرگ، به اجرامی شگفت‌آور و غیرعادی تبدیل شوند، ستاره‌هایی که جرمشان تقریبا معادل جرم خورشید یا کمتر از آن است، محتملا همگی به «کوتوله سفید» تبدیل می‌شوند. این اصطلاح برای توصیف مرحله‌ای از تکامل ستاره‌ای به کار می‌رود که ستاره پس از تبدیل شدن به غول سرخ، در آن مرحله از انقباض باز می‌ایستد. در مرحلۀ کوتوله سفید، مادۀ ستاره‌ای فشرده می شود و به جسم کم نور، با اندازه‌ای بسیار کوچک(به اندازۀ زمین) تبدیل می‌شود. از آنجا که ستاره دیگر هیچ منبعی برای تولید انرژی ندارد، سرد می‌شود. یافته‌های این مطالعه در نشریۀ Nature منتشر شده است.
سایت علمی بیگ بنگ / منابع بیشتر: universetoday.com , scitechdaily.com
