ایسنا/سمنان رد پای بحران خشکسالی در همه جای کشورمان پیداست اما این شرایط در مناطق کویری کشورمان بحرانی‌تر است به طوری که شدت این بحران به قدری است که در برخی نقاط و استان‌ها منجر به بروز تنش‌های آبی شده و استان سمنان نیز از جمله این استان‌ها است.
نشریه معتبر نیچر پیش از این در گزارشی؛ آب‌های زیرزمینی ازدست‌رفته در ایران طی دوره اخیر را ۷۴ کیلومتر مکعب اعلام کرده که این گویای مشکلات جدی آبی در کشورمان است؛ آن هم در شرایطی که آب‌های زیرزمینی منبع اصلی آب شرب و کشاورزی در بسیاری از مناطق ایران و خصوصا استان سمنان است.
به هر حال، کاهش قابل توجه بارندگی‌ها در استان در کنار تبخیر بالای آب و استفاده درازمدت از منابع آبی و ذخائر آبی زیرزمینی در این استان کویری سبب شده که داغ خشکسالی و عطش زمین در این منطقه از کشورمان بیشتر باشد.
یک کشاورز دامغانی با اشاره به کمبود منابع آبی در استان سمنان و شهرستان دامغان بر لزوم کشت محصولات با نیاز آبی کم در این استان تاکید کرد.
حسین مرادی، کشاورز سی ساله فعال در روستای حسن‌آباد در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: باید برای بهره‌وری حداکثری از منابع آبی موجود در بخش کشاورزی برنامه‌ریزی شود.
وی بر لزوم فعالیت‌های ترویجی و آموزشی در این بخش تاکید و تصریح کرد: یکی از مشکلات اساسی و بزرگ روستاییان در کشور و استان ما عدم استفاده صحیح از آب و هدر رفت زیاد آن است.
این روستازاده حسن‌آبادی عنوان کرد: در صورتی‌که مسئولین استانی و کشوری تدبیر مناسبی در جهت اصلاح ساختارها بیاندیشند و آبیاری زمین‌ها به صورت قطره‌ای و بارانی و دیگر سیستم‌های نوین آبیاری باشد، می‌توان بهره‌برداری بهتری از آب های موجود کرد.
وی پرهیز از کشت محصولاتی که نیاز به آب فراوان دارند را ضروری خواند و ادامه داد: اگر از منابع موجود استفاده درست شود شاید نیاز چندانی به طرح‌های مخربی که ممکن است به محیط زیست نیز آسیب وارد کند؛ نباشد.
این کشاورز خواستار افزایش فعالیت‌های آموزشی برای کشاورزان و بهره‌برداران این بخش شد و گفت: با توجه به اینکه بیشترین آب مصرفی در کشور ما به بخش کشاورزی اختصاص دارد، آموزش مدیریت منابع آبی به کشاورزان امری ضروری است ضمن اینکه با ایجاد زیرساخت های لازم و اصلاح الگوی کشت و مواردی از این دست می‌توان تا حد زیادی از هدررفت آب در این بخش جلوگیری کرد.
کمبود منابع آبی در ایران و از جمله استان سمنان یک واقعیت است، واقعیتی که مردمان این استان نه تنها در این یکی دو دهه که در طول اعصار مختلف با آن دست و پنجه نرم کردند.
با توجه به اینکه بیشترین آب مصرفی در کشورمان به بخش کشاورزی اختصاص دارد، کمبود آب در برخی مناطق معیشت کشاورزان را نیز تحت تاثیر قرار داده و همین به بروز مشکلات مضاعفی برای این قشر زحمتکش منجر شده است.
محمد حسین خنکال رئیس خانه کشاورزی و دبیر بنیاد ملی گندم‌کاران استان سمنان در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به کاهش قابل توجه آبدهی چاه‌های کشاورزی در این استان گفت: وقتی دبی چاه‌ها تا یک سوم کاهش می‌یابد کشاورزان به ناگزیر باید از یک‌سوم زمین کشاورزی خود نیز بگذرد.
وی اظهار کرد: کاهش میزان آبدهی چاه‌های کشاورزی از 30 لیتر به 16.5 لیتر سبب ایجاد مشکلات متعددی برای بهره‌برداران حوزه کشاورزی در استان شده است.
وی از این کاهش قابل توجه منابع آبی به عنوان نابودی کشاورزی و اقتصاد کشاورزان تعبیر کرد و افزود: امسال به نسبت سال‌های گذشته سال کم آبی است. وقتی میزان بارش در سرشاخه‌های دماوند و دیگر منابع آبی کم شود، به تبع بقیه نقاط کشور نیز بارش کمتری خواهد داشت.
رئیس خانه کشاورزی استان سمنان، از «کم‌آبی» به عنوان رأس تمامی مشکلات کشاورزان نام برد و خاطرنشان کرد: با توجه به بارش کم و خشکسالی بی‌سابقه در استان، محصولات باغی در همه‌جای استان علاوه بر کمیت از کیفیت کمتری نسبت به سال‌های گذشته برخوردار است.
خنکال از رویارویی بهره‌برداران با مشکلات عدیده خبر داد و گفت: به سبب بحران خشکسالی، در بخش‌های مختلف از قبیل کشاورزی، دامداری و زنبورداری با بحران جدی روبرو هستیم.
دبیر بنیاد ملی گندم‌کاران استان سمنان با بیان اینکه وزارت نیرو به عنوان متولی بخش آب در کشور، به هیچ وجه در وظیفه‌ی اصلی خود موفق نبوده است تصریح کرد: جدا از اقتصاد کشاورزان و باغداران، مجموعه این عوامل منجر به این شده که بخش بزرگی از کارگرها در بخش‌های مختلف نتوانند به اشتغال بپردازند.
وی با اشاره به حمایت‌های تسهیلاتی دولت از کشاورزان و روستاییان گفت: مصوبه هیئت دولت مبنی بر اختصاص وام به کشاورزها در پیچ و خم دالان‌های اداری متوقف شده‌است.
رییس خانه کشاورزی استان سمنان تصریح کرد: مصوبه‌ی هیئت دولت در خصوص اختصاص وام به کشاورزانی که در شرایط کم‌آبی و کرونا آسیب دیده‌اند، به درستی اجرایی نمی‌شود و به دلیل بوروکراسی پیچ در پیچ و افتادن در پیچ و خم دالان‌های اداری تا عملی شدن طرح‌ها چند ماه طول می‌کشد تا حدی که عملاً آن وام دیگر اثر خود را از دست داده و به کار کشاورز نمی‌آید.
خنکال با اشاره به پیگیری‌های خانه کشاورزی استان سمنان در خصوص اجرای هر چه سریع‌تر مصوبه دولت مدعی شد: کشاورزان آسیب‌دیده نه تنها از جهت مادی بلکه از منظر روحی نیز آسیب دیده‌اند و متاسفانه در چنین شرایطی کمتر به این مهم توجه می‌شود.
رئیس خانه کشاورزی استان سمنان با اشاره به افزایش چاه‌های غیرمجاز در کشور اظهار کرد: حفر چاه‌های غیرمجاز در بسیاری از زمین‌ها دیده می‌شود. وقتی شخص نتواند زمین خود را سیراب کند واضح است که رو به حفر چاه غیرمجاز می‌آورد.
وی با اشاره به وجود برخی چاه‌های غیرمجاز در مناطق مختلف گفت: چاه‌های غیرمجاز به وفور در زمین‌های مختلف دیده می‌شود. علتش هم کاملاً روشن است. وقتی‌که باغدار و کشاورز نتواند زمین خود سیراب کند طبعاً برای جلوگیری از نابودی محصولات و زمینش به حفر چاه‌های غیرمجاز روی می‌آورد.
وی با بیان اینکه شورای حفاظت آب استان و کشور به صورت کارشناسی شده با حضور نماینده‌های کشاورزان باید آب شهرستان و استان را به نحوی مدیریت کنند اضافه کرد: توصیه ما این است که قانون ناصواب “عدم پرداخت هزینه پمپاژ ثانویه هر چه سریع‌تر اصلاح شود.
وی با بیان اینکه هزینه برق پمپاژ اولیه آب به استخر یا محلی که آب باید در آن دپو شود را پمپاژ اولیه و هزینه انتقال دوم که از آن محل جمع‌آوری باید پای درخت‌ها ریخته شود پمپاژ ثانویه گفته می شود خواستار حمایت بیشتر از کشاورزان در شرایط خشکسالی شد.
این کارشناس حوزه کشاورزی با بیان اینکه کشاورزان معمولا اراضی کشاورزی را متناسب با سهمیه آب آنها خریداری و یا اجاره می‌کنند ادامه داد: وقتی به طور مثال دبی چاه را در شاهرود تا 33 درصد کاهش میدهند در واقع کشاورز باید 33 درصد از زمینی که خریداری و یا اجاره کرده را نادیده بگیرد.
رئیس خانه کشاورز استان سمنان با گلایه از عدم حمایت جدی از قشر زحمتکش کشاورز از استاندار و دیگر مسوولان استان خواست پیگیر اعطای تسهیلات خشکسالی و کرونا به کشاورزان آسیب دیده از این دو پدیده باشند.
به هر روی، امروزه از بسیاری از رودها، دریاچه ها و تالاب‌ها و…که در کتاب جغرافیا، دغدغه دانش‌آموزان چند دهه پیش بود ، تنها یک خاطره مانده است. خشک‌شدن تدریجی رودها و تالاب‌هایی که اخبار آنها در رسانه‌های این چند دهه، بارها خبرساز شده؛ خود گویای عمق فاجعه و خطر جدی بحران کم‌آبی است. بحرانی که خشکسالی‌های پی در پی، چنان بر عمق آن افزوده که زمین در بسیاری از مناطق نیمه خشک و حاشیه کویر همچون جنوب استان سمنان، دهان گشوده تا بیش از پیش خطر کم آبی را درک کنیم. وقوع پدیده فرونشست‌ها که در بسیاری از استان‌ها و از جمله در مناطق جنوبی شهرستان‌های سمنان، سرخه، دامغان، میامی و…قابل رویت است، دلیل دیگری بر عطش این بخش از مرز پرگهر ایران است.
به هر روی اینجا زخم خشکسالی و عطش زمین بیشتر است و از همین رو مردم استان سمنان سال ها است که چشم براه و دلخوش به وعده رفع مشکل کم آبی در این استان از طریق تکمیل پروژه های آبی، ساخت سدهای جدید و انتقال آب از منابع برون استانی و…هستند، وعده ای که اگرچه در سالیان اخیر گام هایی برای رفع بخش هایی از آن برداشته شده اما همچنان تا تحقق کامل آن فاصله بسیار دارد.
انتهای پیام