ایران اکازیون:مشاهدات راداری جدید فضاپیمای مارس اکسپرسِ سازمان فضایی اروپا بعنوان شاهدی برای ذوب شدگی در زیر کلاهک یخی قطب جنوب مریخ در نظر گرفته شده است. در حال حاضر دو پژوهشگر از رصدخانۀ قمری و سیاره‌ای دانشگاه آریزونا، استدلال می‌کنند که باید در زیر کلاهک یخی مریخ، منبع گرمایی عمقی برای آب مایع وجود داشته باشد.
به گزارش بیگ بنگ، این دانشمندان معتقدند، حتماً در زیر سطح مریخ، فعالیت ماگماییِ جدیدی رخ داده و در طی چند صد هزار سال گذشته محفظه ماگما تشکیل شده تا برای تولید آب مایع در زیر کلاهک ضخیم یخی گرمای کافی وجود داشته باشد. از طرف دیگر، این دانشمندان استدلال می‌کنند که اگر در زیر سطح مریخ فعالیت ماگمایی اخیری وجود نداشت، آن وقت بعید بود که آب مایع در زیر کلاهک یخی وجود داشته باشد.
در قطب‌های مریخ دو ورقه یخی عظیم وجود دارد که ضخامت هر دوی آنها دو مایل است. روی زمین معمولاً در زیر ورقه‌های یخی ضخیم، آب مایع وجود دارد، که گرمای زمین موجب ذوب شدن یخ می‌شود. در سال ۲۰۱۸ دکتر روبرتو اوروسی از مؤسسه نجوم رادیویی ایتالیا، مؤسسه ملی اخترفیزیک ایتالیا، و همکارانش همین پدیدۀ مشابه را در مریخ کشف کردند.
آنها ادعا کردند که مشاهدات راداری، شواهدی از آب مایع در زیر کلاهک یخی قطب جنوب مریخ نشان داده است. با این وجود بررسی نکردند که این آب مایع چطور به آنجا رسیده است. مریخ بسیار سردتر از زمین است، بنابراین معلوم نیست که به چه نوع محیطی برای ذوب شدن یخ در زیر کلاهک یخی نیاز است.
دکتر مایکل سوری، دانشیار رصدخانه قمری و سیاره‌ای دانشگاه آریزونا، گفت: «اگر آب مایع در مریخ واقعیت داشته باشد، چیزهای بسیار زیادی باید فهمیده شود. اینکه چه نوع محیطی برای ذوب شدن یخ لازم است، چه نوع دمایی لازم است، به چه نوع فرآیند سیاره‌ای نیاز است؟ چون مریخ در شرایط عادی باید خیلی سرد باشد.»
دکتر سوری و همکارش، دکتر علی برامسون، ابتدا تصور کردند که تشخیص آب مایع در زیر کلاهک یخی درست بوده و سپس تحقیقاتی انجام دادند تا بفهمند که برای وجود داشتن آب در آنجا به چه پارامترهایی نیاز است. بدین منظور مدلسازی فیزیکی از مریخ انجام دادند تا پی ببرند که از داخل این سیاره چقدر گرما بیرون می‌آید و اینکه آیا در زیر کلاهک یخی به اندازۀ کافی نمک وجود دارد تا بتواند یخ را ذوب کند. نمک، نقطه ذوب یخ را به طرز قابل توجهی پایین می‌آورد، بنابراین تصور می‌شود که نمک می‌تواند موجب ذوب شدن در زیر کلاهک یخی شود.
این مدل نشان داد که نمک به تنهایی نمی‌تواند دما را آنقدر بالا ببرد که موجب ذوب شدن یخ شود. در عوض محققان پیشنهاد کردند که باید در داخل مریخ گرمای دیگری وجود داشته باشد. یک منبع گرمای قابل قبول می‌تواند فعالیت آتشفشانی در زیر سطح این سیاره باشد. این تیم استدلال می‌کنند که تقریباً ۳۰۰۰۰۰ سال قبل، ماگما از درون مریخ به سمت سطح این سیاره بالا آمده است. ماگما، مثل فوران آتشفشانی، سطح را نشکسته اما در زیر سطح محفظه‌ای از ماگما تشکیل شده است. همانطوری که ماگما سرد می‌شده، گرما تولید کرده و این گرما موجب ِ ذوب شدن یخ در زیر ورقه یخی شده است. محفظه ماگما هنوز برای ورقه یخی گرما تولید می‌کند و این گرما موجب تولید آب مایع می‌شود.
ایدۀ فعالیت آتشفشانی مریخ جدید نیست، شواهد بسیار زیادی از آتشفشان روی سطح مریخ وجود دارد. اما بیشتر ویژگی‌های آتشفشانی متعلق به میلیون‌ها سال قبل است، که باعث شده دانشمندان بر این باور باشند که فعالیت آتشفشانی در زیر و بالای سطح این سیاره مدت‌هاست که متوقف شده است.
با این وجود دکتر سوری و دکتر برامسون معتقدند که احتمالاً فعالیت آتشفشانی زیرسطحی جدیدتری در مریخ وجود دارد. و اگر فعالیت آتشفشانی صدها هزار سال قبل رخ داده باشد، این احتمال وجود دارد که امروزه هم رخ بدهد. دکتر برامسون می‌گوید: «این بدان معناست که در درون مریخ هنوز محفظه‌های فعالی برای تشکیل ماگما وجود دارد و درون مریخ صرفاً مکانی سرد و مرده نیست.» جزئیات بیشتر این پژوهش در مجلۀ Geophysical Research Letters منتشر شده است.
ترجمه: زهرا جهانبانی/ سایت علمی بیگ بنگ
منبع: sci-news.com
