ایران اکازیون:اخترشناسان با استفاده از تلسکوپ آرایه میلی متری بزرگ آتاکاما (آلما) موفق به شناسایی منظومه سیاره‌ای دو میلیون ساله شدند که چهار سیارۀ غول گازی به اندازه زحل و مشتری دارد و به دور ستاره «CI Tau» می چرخد. این نخستین‌بار است که سیاره‌های فراخورشیدی بزرگ و زیادی در چنین منظومه سیاره‌ای جدیدی کشف می شود. منظومه «CI Tau» همچنین رکورددار بیشترین دامنه گردش است که تاکنون به ثبت رسیده است.
به گزارش بیگ بنگ، ستارۀ «CI Tau» در فاصله ۵۱۸ سال نوری از زمین در ناحیه ستاره‌زایی قوی واقع شده و دیسک پیش سیاره‌ای غول پیکری آن را احاطه کرده است. این ستاره از جنبه‌های زیادی مورد توجه می باشد، زیرا حاوی نخستین سیاره فراخورشیدی به اصطلاح مشتری داغ «CI Tau b» است که در اطراف چنین ستارۀ جوانی کشف شده است. اگرچه سیارات مشتری داغ اولین نوع سیاره‌های فراخورشیدی بودند که کشف شدند، اما وجودشان از مدت‌ها پیش اخترشناسان را به چالش کشیده، زیرا تصور می شود که آنها به ستاره‌های مادری خود بسیار نزدیک هستند.
حالا، پروفسور «کتی کلارک» از موسسه اخترشناسی دانشگاه کمبریج و همکارانش از تلسکوپ آلما برای جستجوی همسایه‌های «CI Tau b» استفاده کرده‌اند. محققان در مشاهدات خود به سه خلاء مختلف در دیسک مربوطه پی بردند. بنا به مدل‌سازی‌های نظریه آنان، این خلاءها به احتمال زیاد در اثر سه سیارۀ غول گازی دیگر ایجاد شده‌اند که به دور این ستارۀ جوان می چرخند. چهار سیاره «CI Tau» طریقه چرخش کاملا متفاوتی دارند؛ نزدیکترین سیاره چرخشی برابر چرخش عطارد دارد، اما دورترین سیاره در فاصله‌ای بیش از سه برابر نپتون گردش می کند. دو سیاره بیرونی جرمی تقریبا برابر با جرم زحل دارند، اما دو سیاره درونی تقریبا به ترتیب ۱ و ۱۰ برابر جرم مشتری، هستند.
اخترشناسان بیان کردند: «این کشف پرسش‌های زیادی را به پیش می کِشد. در حدود یک درصد ستارگان از سیارات مشتری داغ میزبانی می کنند، اما اکثر این سیارات غول‌پیکر صدها برابر پیرتر از ستارۀ CI Tau هستند. در حال حاضر غیرممکن است که بگوییم آیا مشخصه‌های معماری سیاره‌ای دیده شده در CI Tau در منظومه‌های مشتری داغ، رایج و عادی است یا خیر، زیرا شاید شیوۀ شناسایی این سیاره‌ها با منظومه‌های قدیمی‌تر فرق داشته باشد چرا که این منظومه‌ها دیگر دیسک پیش سیاره‌ای ندارند.»
هنوز مشخص نیست که آیا سیاره‌های همسایه در هدایت درونی‌ترین سیاره به مدار نزدیکش نقش داشته‌اند یا خیر و آیا این ساز و کار به طور کل در ایجاد مشتری‌های داغ موثر بوده یا خیر. مسئله عجیب دیگری که وجود دارد این است که دو سیاره بیرونی چگونه شکل گرفتند. “پروفسور کلارک” خاطر نشان کرد: «مدل‌های ایجاد سیاره عمدتا بر روی ایجاد نوعی از سیاره‌ها متمرکز می شوند که قبلا مشاهده شده‌اند؛ پس اکتشافات جدید لزوما تناسبی با مدل‌های قبلی ندارد. انتظار می رود سیاره‌هایی با جرم زحل در ابتدا با تجمع هسته جامد و سپس بهره‌گیری از یک لایه گاز در بخش بالایی پدید آمده باشند، اما فرض بر این است که این فرایندها در فواصل دور نسبت به ستاره به آهستگی صورت بگیرند.» جزئیات بیشتر این مقاله در مجله « Astrophysical Journal Letters» منتشر شده است.
ترجمه: منصور نقی لو/ سایت علمی بیگ بنگ
منبع: sci-news.com
