ایران اکازیون:اخترشناسان با استفاده از کاوشگر ترکیب درونی ستاره نوترونی(NICER) متعلق به ناسا، شواهدی پیدا کردند که نشان می دهد یک تپ اختر میلی ثانیه‌ای بنام J17062 در یک منظومه دوتایی فوق ِ فشرده قرار دارد. در این منظومه، J17062 و همتای کوتوله سفیدش به دور مرکز جرم در عرض ۳۸ دقیقه می چرخند.
به گزارش بیگ بنگ، تپ اختر J17062 که با نام SWIFT J1706.6−۶۱۴۶ طبقه‌بندی شده، در فاصلۀ ۱۶۳۰۰ سال نوری از زمین قرار دارد. ستاره کوتوله سفید در این منظومه جرم کمی دارد و تنها ۱.۵ درصد جرم خورشیدِ ما می باشد. خود تپ اختر بسیار سنگین است و تقریبا ۱.۴ برابر جرم خورشید می باشد. داده‌های حاصل از کاوشگر «NICER» نشان می دهد که ستاره‌های J17062 در یک مدار دایره‌ای شکل به دور یکدیگر می چرخند که البته امری عادی برای تپ اخترهای پرتو ایکس میلی ثانیه‌ای به شمار می آید. ستاره‌ها تنها ۳۰۰ هزار کیلومتر از هم فاصله دارند؛ یعنی کمتر از فاصله میان زمین و ماه.
دکتر «تاد استرومایر» اخترفیزیکدان در مرکز پروازهای فضایی گودارد ناسا و سرپرست تیم تحقیق می گوید: «فاصله میان ما و تپ اختر ثابت نیست. این حرکت اوربیتال باعث تغییر در میزان فاصله می شود/ وقتی تپ اختر نزدیک است، انتشار پرتو ایکس زمان کمتری برای رسیدن به ما نیاز دارد. این تاخیر زمانی اندک است؛ یعنی تقریبا ۸ میلی ثانیه برای مدار J17062، اما دستگاه حساسی مثل NICER می تواند آن را به خوبی تشخیص بدهد. بر اساس دوره گردش و جدایی این دو جفت، انتظار می رود ستاره دوم یک کوتوله سفید باشد که هیدروژن کمتری دارد. امکان ندارد ستاره غنی از هیدروژنی مثل ستاره ما، با این تپ اختر دوست باشد.» در ویدئوی زیر جزئیات بیشتری مشاهده کنید:
مشاهده بیست دقیقه‌ای با کاوشگر زمان بندی پرتو ایکس روسی ناسا (RXTE) در سال ۲۰۰۸ توانست حد پایینی را برای دوره گردش J17062 در نظر بگیرد. کاوشگر NICER که در ژوئن ۲۰۱۷ در ایستگاه بین‌المللی قرار گرفت، توانست منظومه را برای مدتی طولانی مورد مشاهده قرار دهد. در ماه آگوست، دستگاهی به میزان بیش از هفت ساعت در طول ۵.۳ روز روی J17062 تمرکز کرده بود. مشاهدات RXTE در سال ۲۰۰۸ دریافت که پالسهای پرتو ایکس ۱۶۳ بار در ثانیه روی می دهند. این پالس‌ها جایگاه نقاط داغ را در اطراف قطب‌های مغناطیسی تپ اختر نشان می دهند و این امکان را در اختیار اخترشناسان می گذارند تا سرعت چرخش تپ اختر را تعیین کنند. تپ اختر J17062 در هر دقیقه تقریبا ۹۸۰۰ بار به دور خودش می چرخد.
اخترشناسان این طور توضیح می دهند: «نقاط داغ زمانی شکل می گیرند که میدان گرانشی شدید ستاره نوترونی مواد را از جفت ستاره‌ای دور کند. این مواد در قرص برافزایشی جمع می شوند. این مواد سرانجام خود را به قسمت سطح می رسانند. ستاره‌های نوترونی میدان مغناطیسی قدرتمندی دارند. پس مواد به طور غیریکنواخت بر روی سطح ستاره فرود می آید؛ در امتداد میدان مغناطیسی تا قطب ای مغناطیسی حرکت کرده و نقاط داغ را پدید می آورد. ورود مداوم گاز باعث می شود تپ اخترها با سرعت بیشتری بچرخند. با چرخش تپ اخترها، نقاط داغ از دید دستگاه پرتو ایکس پنهان شده و مجددا نمایان می شوند. برخی تپ اخترها بیش از ۷۰۰ بار در ثانیه می چرخند. جزئیات بیشتر این پژوهش در مجله Astrophysical Journal Letters منتشر شده است.
ترجمه: منصور نقی لو/ سایت علمی بیگ بنگ
منبع: sci-news.com
