ایران اکازیون:هرگاه سیاره‌ای با خورشید چنان هم‌خط قرار گیرد که هر دو از یک جهت از زمین دیده شوند، می‌گوییم آن سیاره با خورشید در حالت مقارنه است.
قسمت پنجم: پیکربندی سیارات داخلی(سفلی)
طبق تصویر بالا، دو وضع ممکن هم‌خطی ملاحظه می‌شود. یکی بین زمین و خورشید که آن را مقارنه داخلی(سفلی) می‌نامیم و دیگری در طرف مقابل خورشید که آن را مقارنه خارجی(علیا) می‌نامیم. سیاره را در خلال چنین پیکربندی‌هایی، به علت درخشندگی خورشید نمی‌توانیم ببینیم. چه وقت عطارد و زهره در موضع بهتری قرار می‌گیرند تا از زمین دیده شوند؟ وقتی که سیارات در مدار خود می‌گردند، از دیدگاه زمینی، زاویه‌ای ظاهری با خورشید می‌سازند که آن را فاصله‌ی زاویه‌ای یا کشیدگی سیاره می‌نامیم. وقتی این دو زاویه در خلال یک گردش معین سیاره به بیشترین مقدار خود افزایش می‌یابد، می‌گوییم سیاره در حالت حداکثر کشیدگی است.
یکی از این دو موقعیت متفاوت را که سیاره نسبت به خورشید در غرب آسمان ظاهر می‌شود، کشیدگی غربی و موقعیت دیگر را که سیاره در شرق خورشید ظاهر می‌شود، کشیدگی شرقی می‌گوییم. توجه داشته باشید که وقتی عطارد در حداکثر کشیدگی غربی باشد، پیش از خورشید طلوع می‌کند. در این صورت بهترین زمان برای رصد آن در حدود یک ساعت پیش از طلوع خورشید، در شرق آسمان است.
اگر عطارد در حداکثر کشیدگی شرقی واقع باشد، پس از طلوع خورشید، طلوع می‌کند. بنابراین باید برای دیدن آن در غرب آسمان، تا یک ساعت پس از غروب خورشید منتظر بمانیم. همین قاعده کلی برای سیاره‌ی زهره هم صادق است. اما مدت زمان لازم برای دیدن آن حدود سه ساعت افزایش می‌یابد. زیرا زاویه‌ی میان خورشید و زهره تا ۴۷ درجه بازتر می‌شود.
ادامه دارد …
نویسنده: اسماعیل جوکار- عضو پیوسته بیگ بنگ
منبع: کتاب نجوم دینامیکی، نوشته رابرت تی دیکسون، ترجمه احمد خواجه نصیر طوسی، مرکز نشر دانشگاهی
