ایران اکازیون:به گفته اخترشناسان دانشگاه MIT و رصدخانه ژنو، ممکن است سیارات خارجی منظومه تراپیست-۱ حاوی مقادیر زیادی آب باشند. نتایج این پژوهش بر پایه مشاهدات صورت گرفته از ستاره میزبان، توسط تلسکوپ هابل می باشد.
به گزارش بیگ بنگ، ستاره تراپیست-۱، کوتوله ای بسیار سرد در صورت فلکی دلو بوده که در فاصله ۳۸.۸ سال نوری از ما قرار دارد. این ستاره اندکی بزرگتر از سیاره مشتری بوده و معادل ۸۰ درصد خورشید جرم دارد. این ستاره کوتوله سرخ با سرعتی بالا در حال چرخش است که باعث تولید اشعۀ فرابنفش می شود. به دور این ستاره ۷ سیارۀ عبوری با نام های تراپیست b،c،d،e،f،g و h قرار دارد. این سیارات تماما در اندازه های زمین، ناهید و یا اندکی کوچکتر بوده و دوره گردش بسیار کوتاهی دارند.
این سیارات تماما در حالت قفل جزر و مدی هستند. یعنی یک سمت آنها همواره به سوی ستاره می باشد؛ همانطور که یک سمت ماه همواره به سوی زمین است.این امر باعث به وجود آمدن یک منطقه دائمی شب و یک منطقه دائمی روز می شود. سیارات تراپیست e،f و g در منطقه قابل سکونت ستاره قرار دارند که یعنی احتمال دارا بودن شرایط مناسب حیات در آنها وجود دارد.
به دنبال این کشف، دکتر وینسنت بوریر از رصدخانه ژنو و همکاران او، با استفاده از طیف نگار تلسکوپ هابل به بررسی میزان اشعه فرابنفش دریافتی در سطح سیارات منظومه تراپیست-۱ پرداختند. دکتر بوریر در این باره گفت: «اشعه فرابنفش عامل مهمی در شکل گیری جو سیارات محسوب می شود. همانطور که در جو زمین، اشعه فرابنفش خورشید مولکول ها را از هم جدا می کند، اشعه فرابنفش در این منظومه نیز می تواند آب موجود در جو را به هیدروژن و اکسیژن تبدیل کند.»
وی افزود: «در حالی که اشعه فرابنفش کم انرژی مولکول های آب را از هم جدا می کند(فرایند نورکافت)، اشعه های فرابفنش و ایکس جو بالایی یک سیاره را گرم کرده و باعث گریختن هیدروژن و اکسیژن تولیدی در فرایند نورکافت(به بیرون) از جو می شوند. همانطور که میدانید، گاز هیدروژن قادر است از جو سیارات فراخورشیدی گریخته و به وسیله تلسکوپ هابل در اطراف آنها مشاهده شود. تلسکوپ هابل در این شرایط به عنوان شناساگر بخار آب جوی عمل می کند.»
مقادیر اشعه فرابنفش گسیل شده از ستارۀ تراپیست-۱ نشان می دهد سیارات این منظومه مقادیر بسیار زیادی از آب را در طول تاریخ از دست داده اند. این مسئله به خصوص در مورد سیارات تراپیست b و c صادق است که بیشترین مقادیر اشعه فرابنفش ممکن را دریافت می کنند. دکتر جولین د ویت نویسنده دیگر این مقاله از دانشگاه MIT در این باره گفت: «نتایج ما نشان می دهد خصوصیت گریز از جو می تواند نقش مهمی در شکل گیری جو این سیارات ایفا کند.»
اخترشناسان احتمال می دهند سیارات داخلی این منظومه در طول ۸ میلیارد سال گذشته، ۲۰ برابر آب اقیانوس های روی زمین آب از دست داده اند. سیارات خارجی این منظومه(شامل تراپیست e،f و g که در منطقۀ قابل سکونت این منظومه قرار دارند)، آب بسیار کمتری، برابر با ۳ برابر آب اقیانوس های زمین، از دست داده اند. دکتر د ویت در این باره گفت: «سیارات ِ هم اندازۀ زمین می توانند صدها برابر آب کنونی موجود در اقیانوس های زمین، آب ذخیره کنند اما این مسئله به عوامل بسیاری بستگی دارد و نمی توان به سادگی آن را حدس زد. می توان گفت که با وجود از دست دادن مقادیر زیاد آب سیارات داخلی و از دست دادن مقادیر کمتر آب سیارات خارجی، هنوز در این سیارات آب وجود دارد؛ البته اگر در زمان تشکیل خود آب را بدست آورده باشند.»
دکتر بوریر اضافه کرد: «این مسئله به آب اولیه سیارات بستگی دارد. اگر این سیارات به صورت سیارات آبی شکل گرفته باشند، حتی سیارات داخلی نیز ممکن است حاوی مقادیر زیادی آب باشند. ما هنوز راه زیادی تا قابل سکونت نامیدن این سیارات در پیش داریم اما نتایج ما نشان می دهد سیارات خارجی بهترین گزینه برای بررسی های بیشتر در آینده می باشند.»
دکتر بوریر در پایان گفت: «با اینکه نتایج ما نشان می دهد سیارات خارجی بهترین گزینه جستجو برای آب توسط تلسکوپ فضایی جیمز وب می باشند، این نتایج همچنین این نکته را در بردارند که مطالعات نظری و مشاهدات تکمیلی بیشتری در تمام طول موج ها، برای تعیین ماهیت سیارات منظومه تراپیست-۱ و امکان سکونت در آنها مورد نیاز است.» جزئیات بیشتر این پژوهش در نشریۀ Astronomical Journal منتشر شده است.
ترجمه: رضا کاظمی/ سایت علمی بیگ بنگ
منبع: sci-news.com
