ایران اکازیون:شاید سنگ‌های قیمتی و نادر در اعماق زمین پنهان شده باشند، اما فضا سرشار از این نوع سنگ‌هاست. اخترشناسان موفق به شناسایی دسته جدیدی از سیاره‌ها شده‌اند که ترکیبات سازنده یاقوت سرخ و یاقوت کبود در آنها به وفور یافت می شود.
به گزارش بیگ بنگ، این سیاره‌های چگال مثل زمین و مریخ، نسبت بالایی از سنگ، فلز یا ترکیبی از هر دو را دارند. اما در مقایسه با زمین، در فاصله نزدیکتری به دور ستاره خود می چرخند. یعنی اگر در همان جایی که به وجود آمدند به دور ستاره مورد نظرشان بچرخند، ترکیب‌شان می تواند بسیار متفاوت باشد. به جای برخورداری از هسته آهنی مثل زمین، در این سیاره‌ها موادی از قبیل کلسیم و آلومینیوم به وفور یافت می شود. پس این دو ماده بر وجود یاقوت سرخ و یاقوت کبود مهر تایید می زنند.
محققان دانشگاه زوریخ سوئیس و کمبریج انگلیس سه سیاره کشف کرده‌اند که از نوع سیاره‌های داغ هستند. این سیاره‌ها عبارتند از: HD 219134 b تنها ۲۱ سال نوری با زمین فاصله داشته و در صورت فلکی ذات الکرسی واقع شده است. دوره گردش آن هم فقط سه روز می باشد. ۵۵ Cancri e در فاصله ۴۱ سال نوری از زمین واقع شده و دوره گردش آن تنها ۱۸ ساعت است. WASP-47 e نیز که دوره گردش ۱۸ ساعته دارد، ۸۷۰ سال نوری با زمین فاصله دارد.
سیاره‌ها از دیسک‌های گاز و گرد و غباری تشکیل شده‌اند که به دور ستاره تازه متولد شده‌ای موسوم به «دیسک پیش سیاره‌ای» می چرخند. نیروهای الکترواستاتیک شروع به چسبیدن به ذرات گاز و گرد و غباری می کنند که به دور ستاره گردش می کنند. به تدریج، این مواد تجمع می یابند، تا آنجایی که جاذبه کافی برای جذب قطعات بزرگتر داشته باشند. اگر همه شرایط به درستی پیش برود، جرم کافی هم بدست می آورد تا سیاره‌ای را پدید آورد. در قسمت‌های بیرونی دیسک، عناصری از قبیل سیلیکون، آهن و منیزیم به صورت متراکم جمع شده‌اند. بنا به گفته اخترشناسان، این عامل منجر به پیدایش ترکیباتی می شود که نظیرشان در عطارد، ناهید، زمین و مریخ یافت می شود. اما وقتی به ستاره نزدیک می شوید، می بینید که چقدر داغ است. پس هر سیاره‌ای که در این ناحیه متولد می شود، لزوما شبیه زمین نخواهد بود.
«کارولین دورن» اخترفیزیکدان دانشگاه زوریخ بیان کرد: «در آنجا، هنوز عناصر زیادی در حالت گازی هستند و اجزای سازنده و مهم سیاره‌ها ترکیب کاملا متفاوتی دارند.» کارولین دورن و تیم تحقیقاتی‌اش با انجام شبیه‌سازی‌هایی به این نتیجه رسیدند که در کنار سیلیکون و منیزیم، عناصری از قبیل کلسیم و آلومینیوم هم به وفور یافت می شوند. به ندرت نشانه‌هایی از آهن در آن وجود دارد. میدان‌های مغناطیسی سیاره به واسطه هسته‌ای ایجاد می شود که حداقل از دیدگاه نظری نیازی به ترکیبات آهنی ندارد. بر اساس شبیه‌سازی محققان، این سیاره‌ها اصلا هیچ هسته‌ای ندارند، پس فاقد میدان مغناطیسی هستند. و یا دستکم از میدان‌های مغناطیسی کاملا متفاوتی با آنچه در پیرامون سیاره‌های منظومه شمسی وجود دارد، برخوردارند. ساختار درونی آنها هم تفاوت فاحشی با سایر سیاره‌ها دارد. پس شرایط اتمسفر و سرمایش کاملا متفاوتی هم بر آنها حکمرانی می کند.
دورن در ادامه گفت: «نکته جالبِ توجه این است که این اجرام سماوی با قسمت اعظمی از سایر سیاره‌های زمین مانند فرق دارند.» در ابتدای کار، چگالی‌شان ۱۰ الی ۲۰ درصد پایین تر از چگالی زمین است. چون در فاصله خیلی نزدیکتری به دور ستاره‌هایشان می چرخند، نمی توان آن را با اتمسفرهای ضخیم توضیح داد؛ دستکم در Wasp-47 e و ۵۵ Cancri e. این سیاره‌ها به قدری داغ هستند که اتمسفرشان در اثر گرما از بین می رود. سیاره HD 219134 b قدری دورتر از ستاره‌اش قرار دارد و چگالی پایین‌ترش می تواند نتیجه اقیانوس‌های ماگما بوده باشد، اگرچه محققان نتوانستند با قطعیت مشخص کنند که آیا اقیانوس‌های ماگما می توانند چنین تاثیری داشته باشند یا خیر.
دورن همچنین خاطر نشان کرد: «شاید HD 219134 b مانند یاقوت کبود و یاقوت سرخ به رنگ آبی و قرمز می درخشد. اگرچه این سیاره‌ها خبر خوبی برای آن دسته از افرادی هستند که عاشق چیزهای پر زرق و برق هستند، اما خبرهای ناامیدکننده‌ای برای طرفداران الماس داریم.» در سال ۲۰۱۲ اعلام شد که ۵۵ Cancri e از الماس ساخته شده است. حالا محققان اعلام کرده‌اند که این نتیجه‌گیری اشتباه بوده است. به باور محققان، وفور کربنی که آن نتیجه را به همراه داشته است، در مشاهدات بعدی به اثبات نرسید. اما هنوز یافته‌هایی مبنی بر رد این فرضیه که باران الماس در نپتون می بارد، ارائه نشده است. جزئیات بیشتر این پژوهش در نشریات ماهانه انجمن سلطنتی نجوم منتشر شده است.
ترجمه: منصور نقی لو/ سایت علمی بیگ بنگ
منبع: sciencealert.com
