ایران اکازیون:فالکون ۹ راکتی تجاری از گروهِ موشک‌های شرکتِ اسپیس‌اکس است. فالکون ۹ برای بردن محموله به مدار زمین طراحی و ساخته شده است. اسپیس ایکس بطور مکرر از موشک فالکون ۹ برای ارسال فضاپیمای دراگون به ایستگاه فضایی بین‌المللی استفاده می کند.
به گزارش بیگ بنگ، دراگون نخستین فضاپیمای خصوصی بود که در ماه اکتبر سال ۲۰۱۲ به این ایستگاه فضایی رسید. اسپیس ایکس این موشک را بعنوان سنگ محکی برای پرتاب موشک سنگین‌تری به نام «فالکون هِوی» در نظر داشت. با شروع به کار در سال ۲۰۱۳، اسپیس ایکس توانست با بهره‌گیری از مراحلی که به گفته آن می تواند قابلیت کاربرد مجدد داشته باشد، پروازهایی با فالکون ۹ انجام داد. این موشک با موفقیت در جایگاه مناسب فرود آمد. فرود در سکوی روی اقیانوس و خشکی از دستاوردهای این موشک به شمار می آید. در هشتم آوریل ۲۰۱۶، بوستر (تقویت کننده) موشک دراگون روی یک سکوی شناور در اقیانوس اطلس فرود آمد که پنجمین عملیات فرود در طی ۱۵ ماه فعالیت فالکون ۹ بود.
در ذیل به مشخصات موشک فوق اشاره می کنیم:
- ارتفاع: ۷۰ متر
- قطر: ۳.۷ متر
- وزن: ۵۴۱۳۰۰ کیلوگرم
- ظرفیت باربری به مدار زمین (LEO): 13150 کیلوگرم
- ظرفیت باربری انتقال ژئوسنکرون (GTO): 4850 کیلوگرم
فالکون ۹ یک موشک دو مرحله‌ای است. مرحله اول دارای نُه موتور مرلین و تانک‌های آلیاژ آلومینیوم – لیتیوم است که حاوی پیشران کروسین (RP-1) و اکسیژن مایع می باشد.
- زمان سوخت: ۱۶۲ ثانیه
- نیروی پیشران در سطح دریا: ۶۸۰۶ کیلونیوتن
- نیروی پیشران در خلاء: ۷۴۲۶ کیلونیوتن
جنبه‌های مالی
شرکت اسپیس ایکس در سال ۲۰۰۵ طی یک کنفرانس مطبوعاتی اعلام کرد که فالکون ۹ را ساخته است. این موشک در واکنش به تقاضای مشتری، با هزینه ۳۵ میلیون دلار برای هر پرواز آماده شد. در آن زمان، اسپیس ایکس در حال ساخت موشک فالکون ۱ سبک بود؛ و برنامه‌ریزی کرد تا به تدریج قابلیت‌های آن را افزایش دهد. این سازمان گزارش کرد: «با این حال، در پاسخ به نیازهای مشتریان برای برخورداری از قابلیت‌های پرتاب با قیمت پایین، اسپیس ایکس روند ساخت وسیله نقلیه بهتری را تسریع بخشیده و فالکون ۵ را به فالکون ۹ ارتقا بخشید.»
مشتریان ابتدایی این موشک که نامشان در فهرست اولیه قرار گرفت، عبارت بود از هوافضای بیگلو، مرکز ارتباطات آوانتی، مک دونالد و دیتوایلر. بر اساس اعلام اسپیس ایکس، ساخت این موشک که ۴.۵ سال به طول انجامید، بیش از ۳۰۰ میلیون دلار هزینه در بر داشت. اسپیس ایکس برنده یکی از قراردادهای خدمات حمل و نقل مداری ناسا بود؛ قراردادی که ارزش آن به ۲۷۸ میلیون دلار می رسید. اسپیس ایکس یکی از شرکت‌های موردِ تجلیل قرار گرفته تحت برنامه خدمات بازرگانی ناسا میباشد. این برنامه قصد دارد، فضانوردان را به ایستگاه فضایی بین‌المللی برساند.
مراحل ساخت
ساختار اولیه موشک فالکون ۹ در ماه آوریل ۲۰۰۷ به پایان رسید. اولین بار در ماه ژانویه ۲۰۰۸، موتور آن روشن شدد. اسپیس ایکس کل سال را به آزمایش موشک اختصاص داد. شعبه کمپانی واقع در کالیفرنیا توانایی این موشک را برای جبران نقایص موتورها در هنگام پرواز ارتقا بخشید. اسپیس ایکس در ماه نوامبر ۲۰۰۸ در طی گزارشی اعلام کرد: «استفاده از ۹ موتور و توانایی خاموش کردن موتورها بدون تاثیرگذاری بر عملکرد موتورهای باقی مانده در طی آزمایش‌هایی مورد تایید قرار گرفت. لذا موشک فالکون ۹ می تواند موتورهایش را در هنگام پرواز خاموش کرده و همچنان عملیاتش را با موفقیت به پایان برساند. پس قابلیت مدیریت بحران‌هایی از این قبیل را دارد. موتورهای فالکون ۹ در پوششی محافظ احاطه شده‌اند؛ طوری که از دست دادن موتورها یا وارد آمدن خسارت سنگین به موتور بقیه قسمت‌های وسیله نقلیه را تحت تاثیر قرار نمی دهد.»
فالکون ۹ برای حمل فضاپیمای دراگون طراحی شده است. ناسا نیز اقدامات ارزنده‌ای برای تامین مالی ساخت دراگون ترتیب داد چرا که قرار بود پروازهای باری ناسا به مقصد ایستگاه فضایی را انجام دهد. اسپیس ایکس در سال ۲۰۱۲ با دراگون برای نخستین‌بار به ایستگاه فضایی رسید. فالکون ۹ در هشتم دسامبر ۲۰۱۰ توانست سوخت دراگون را برای پرواز تامین کند و با موفقیت به فضا پرتاب کند. این اولین باری بود که یک موشک توانست محفظه فضایی بی سرنشین خصوصی را به فضا پرتاب کند؛ که البته بعدا با امنیت کامل به زمین بازگشت. هر چند اکنون فالکون ۹ علاوه بر حمل دراگون، ماهواره‌ها را نیز به فضا پرتاب می کند و بوسترش نیز با موفقیت فرود می آید.
اگرچه فالکون ۹ برای چندین بار توانست دراگون را بطور موفقیت آمیزی به فضا ببرد، اما با چالش‌ها و مشکلات عدیده‌ای هم در این راه روبرو گشت. برای مثال، قبل از اینکه دراگون در قالب پرواز آزمایشی در ماه مِی ۲۰۱۲ به ایستگاه فضایی بین‌المللی برسد، نقص فنی موتور باعث لغو عملیات شد. اسپیس ایکس از تجارب خود در رابطه با فالکون ۹ استفاده و فالکون هوی را طراحی کرد. این کمپانی امیدوار است با بررسی راهکارهای صرفه جویی در هزینه، اهداف جاه طلبانه خود در عرصۀ فضا را عملی کند. بزودی مقاله‌ای در خصوص موشک فالکون هوی منتشر می شود.
ترجمه: منصور نقی لو/ سایت علمی بیگ بنگ
منبع: space.com
