در انتظار مهمترین خبر نجومی قرن

سپتامبر 24, 2021

201

ایران اکازیون:نفس‌ها در سینه حبس شده، تنها چند ساعت تا رونمایی از چهره واقعی «افق رویداد سیاهچاله» باقی است و انگار زمان نیز کندتر می گذرد. امروز جامعۀ نجومی دنیا منتظر اعلام خبر مربوط به رصدهای تلسکوپ افق رویداد است. این تلسکوپ که متشکل از چندین تلسکوپ رادیویی و گسترده می باشد، باید تصویری واقعی از “افق رویداد سیاهچاله” مرکزی راه شیری را به ما نشان دهد. شروع کنفرانس به وقت ایران ساعت ۱۷:۳۰ می باشد. این رویداد خبری به صورت زنده از یوتیوب پخش می شود، از اینجا می توانید مشاهده کنید.

به گزارش بیگ بنگ، هدف پژوهشگران پروژۀ تلسکوپ افق رویداد تلاش برای پاسخ به دو پرسش است. پرسش ساده این است که آیا تصویربرداری از سیاهچاله امکان‌پذیر است؟ و اما سوال مهم بعدی که در صورت مثبت بودن پرسش اول می‌توان به آن جواب داد میزان دقت نظریۀ نسبیت عام دربارۀ سیاهچاله‌هاست. همچنین این بررسی‌ها می‌تواند اطلاعات بیشتری از پدیده‌ای به نام پارادوکس اطلاعات را آشکار سازد، معمایی قدیمی درباره اینکه آیا اطلاعات موادی که توسط سیاهچاله‌ها بلعیده می‌شوند،‌ نابود می‌شوند یا خیر.

این پروژه که با نام تلسکوپ افق رویداد شناخته می‌شود، رصد‌های رادیوتلسکوپ‌ها در هاوایی، آریزونا، کالیفرنیا، مکزیک،‌ شیلی، اسپانیا و قطب جنوب را با یکدیگر ترکیب می‌کند تا تلسکوپی رادیویی به بزرگی کل زمین ایجاد کند. رزولوشن این تلسکوپ به علت تمرکز تعداد زیادی رادیوتلسکوپ روی یک نقطه معادل این است که بتوانید پرتقالی را روی سطح ماه از زمین مشاهده کنید.

سیاهچاله‌ها، اجرام نامرئی و غیرقابل مشاهده هستند. نیروی کِششی گرانش آنها به قدری قدرتمند است که از یک نقطه، دیگر هیچ چیز یارای گریز ندارد. تابش الکترومغناطیسی از قبیل پرتوهای ایکس، فروسرخ، نور و امواج رادیویی هم توان گریز از این نقطه را ندارند. اینها می توانستند فرصت دیدنِ سیاهچاله‌ها را به ما بدهند. نقطه غیرقابل برگشت را اصطلاحا «افق رویداد» نامگذاری کرده‌اند. جدا از این واقعیت که هیچکس دوست ندارد در افق رویداد به دام بیفتد، اما همین افق تنها کلید ما برای تجسم یک سیاهچاله است.

اگرچه شاید قادر به دیدن خودِ سیاهچاله نباشیم، اما گویا دانشمندان موفق به دیدن این افق شده و حتی از آن عکس گرفته‌اند. به پاس دستاوردهای ارزنده تلسکوپ افق رویداد، ما تنها چند ساعت با نخستین عکس واقعی از افق رویداد سیاهچاله، فاصله داریم. ابرسیاهچاله مرکزی راه شیری که سوژه این عکسبرداری است، ۲۶ هزار سال نوری با زمین فاصله دارد، چهار میلیون برابر پرجرم‌تر از خورشید است و قطر دهانه آن به اندازه مدار سیارۀ عطارد است. سوژه‌ دیگر این تلسکوپ ابرسیاهچاله‌ مرکز کهکشان غول‌پیکر M87 است که حدود ۵۳ میلیون سال نوری از زمین فاصله دارد.

تصور می شود سیاهچاله همانند یک حلقۀ نورانی در اطراف یک حباب تیره دیده شود. نور از گاز و ذرات در حال شتاب گیری در سرعت‌های بسیار بالا قبل از بلعیده شدن در افق رویداد سیاهچاله منتشر می شود و حباب تیره سایه زیر افق رویداد خواهد بود، اما اگر اینشتین درست گفته باشد ما به جای یک حلقۀ نورانی، یک هلال نورانی خواهیم دید زیرا در اثر پدیده ی داپلر موادی که به سمت ِ کره زمین در حرکتند درخشان‌تر از موادی که در خلاف جهت در حرکت هستند، به نظر خواهند رسید.

در صورتی که تیم تحقیق قادر به اندازه‌گیری سایه تاریک زیر افق رویداد باشند اندازۀ آن احتمالا بسیار عظیم خواهد بود زیرا نسبیت عام اینشتین از طریق مقدار خمیدگی فضا-زمان در اطراف سیاهچاله پیش‌بینی دقیقی از این اندازه خواهد داشت.