ایران اکازیون:بیش از سه هفته از آغاز مرحله اول برنامه شبیه‌سازی «مارس ـ ۱۶۰» گذشته است. این برنامه با هدف شبیه‌سازی شرایط زندگی و کار در مریخ اجرا می‌شود. پروژه مارس ـ ۱۶۰، شامل دو مرحله ۸۰ روزه است. نخستین مرحله آن از ۱۸ مهر امسال در صحرای یوتای آمریکا آغاز شده است.
در این مرحله، هفت داوطلب از هفت کشور جهان حضور دارند. آنها پژوهشگرانی از کشورهای آمریکا، بریتانیا، فرانسه، ژاپن، روسیه، استرالیا و کانادا هستند. این داوطلبان، درون محفظه‌ای سربسته زندگی می‌کنند و هر روز در ساعات مشخصی با لباس فضانوردی مخصوص برای انجام عملیات فنی و اکتشافی از آن بیرون می‌آیند. آنها به شبیه‌سازی ده‌ها عملیاتی می‌پردازند که در آینده فضانوردان ساکن در مریخ باید بتوانند از عهده انجامشان بخوبی برآیند.
انجمن غیردولتی مارس، رهبری برنامه مارس ـ ۱۶۰ را بر عهده دارد. براساس برنامه اعلام شده، قرار است مرحله دوم این برنامه فضایی در تابستان سال آینده در شمال کانادا اجرا شود. شرکت‌کنندگان در برنامه شبیه‌سازی مارس ـ ۱۶۰، هر روز گزارش‌هایی از وضع خود و فعالیت‌هایشان به مرکز فرماندهی ماموریت ارسال می‌کنند. هر روز چکیده‌ای از این گزارش‌ها در وبگاه انجمن مارس منتشر می‌شود. بتازگی پایگاه اینترنتی اسپیس براساس گزارش‌های روزانه داوطلبان، مقاله مفصلی را منتشر کرده و در آن به توصیف شرایط کاری و زندگی داوطلبان پرداخته است. در اینجا به بخش‌هایی از این گزارش می‌پردازیم.
اینترنت لاک پشتی!
اینترنت در کمپ تحقیقاتی مریخ، سرعت بسیار پایینی دارد. این به خاطر کمبود امکانات نیست، بلکه بخشی از برنامه شبیه‌سازی است. زیرا ارسال گزارش و اطلاعات از مریخ به زمین و بالعکس بسیار کند خواهد بود. داوطلبان برای ارسال چند صفحه گزارش روزانه و تعدادی عکس از کارهای خود، دست‌کم باید نیم ساعت زمان صرف کنند؛ چیزی که شاید کاربران فعلی خانگی در ایران در یک دقیقه انجام می‌دهند!
راهپیمایی ۶ ساعته
داوطلبان هر روز به نوبت باید حدود شش ساعت، بیرون از محفظه‌های خود راهپیمایی کنند. آماده‌سازی آنها برای انجام راهپیمایی، حدود یک ساعت طول می‌کشد. داوطلبان باید لباس مخصوص بپوشند و براساس دستورالعمل‌های خاصی از محفظه‌های خود بیرون بیانند. آنها در تپه‌ها و زمین‌های اطراف به کاوش‌های زمین‌شناسی و زیست‌شناسی مشغول می‌شوند. برخی دستگاه‌ها و ابزارها را نصب یا آزمایش می‌کنند.
حمام، هفته‌ای یک بار!
هر داوطلب اجازه دارد، هفته‌ای یک بار به حمام برود. هر روز مخصوص یک نفر است. زیرا ذخیره آب بسیار محدود است. حمام آنها مثل حمام‌های زمینی نیست و باید سعی کنند به سبک فضانوردان با کمترین میزان مصرف آب استحمام کنند. آنها معمولا از دستمال‌های مرطوب و خشک برای این کار بهره می‌برند.
ابزارسازی در مریخ
در محفظه شبیه‌سازی، پرینتر سه بعدی وجود دارد. داوطلبان با استفاده از این پرینتر ابزارها و تجهیزات مورد نیاز خود را می‌سازند. در سفرهای آینده به مریخ وجود این پرینترها، فضانوردان را از پایگاه‌های زمینی بی‌نیاز می‌کنند. پرینترهای آینده قادرند از ابزارهای ساده مانند آچار و پیچ‌گوشتی تا ربات‌های پیچیده را بسازند.
عقرب در مریخ
داوطلبان در مدت اقامت خود با برخی خطرات زمینی هم مواجه می‌شوند. بدون شک اینها جزو برنامه‌ریزی‌ها نیستند و فضانوردان آینده در مریخ با این خطرات هیچ گاه روبرو نمی‌شوند. مثلا آنها چند روز پیش در طبقه پایین محفظه خود، عقرب خطرناکی را پیدا کردند. خوشبختانه این عقرب به کسی آسیب نزد، اما به کمک دستورالعمل‌های ارسال شده از مرکز فرماندهی توانستند این عقرب را به صورت مسالمت آمیز از محفظه بیرون کنند. برای آشنایی بیشتر با برنامه مارس ـ ۱۶۰ و دسترسی به گزارش‌های روزانه داوطلبان، سری به وبگاه marssociety.org بزنید.
سایت علمی بیگ بنگ / منبع: space.com
محمدرضا رضایی/ جام جم
