ایران اکازیون:آیو قمر مشتری با آتشفشان‌های فعال و صفحاتی از دی اکسید گوگرد منجمد شده مکان وحشتناکی برای بازدید می‌باشد. البته محیط متمایز این قمر، آن را برای مطالعه بسیار جذاب کرده است. گرفتگی اخیری که در منظومه‌ی شمسی رخ داده است فرصتی خاص برای دانشمندان فراهم نموده تا در مورد سطح آیو اطلاعات بیشتری به دست بیاورند.
به گزارش بیگ بنگ، آیو چهارمین قمر بزرگ منظومه‌ی شمسی است اما به دلیل هسته‌ی آهن-سولفید آن بیشترین چگالی را در میان قمرهای منظومه‌ی شمسی دارد. آیو داخلی‌ترین قمر منظومه‌ی شمسی است و بدلیل نزدیکی به مشتری- غول بزرگ گازی- فشارهای گرانشی بسیاری بر روی آن وارد می‌شود. پوسته‌ی آیو با گردش آن به دور مشتری خم شده و سبب پدید آمدن گرمایش جزر و مدی و در نتیجه فعالیت آتشفشانی می‌شود.
سطح آیو به حدی فعال است که تقریبا هیچ حفره‌ای از برخورد سنگ‌های آسمانی بر روی آن وجود ندارد. بر روی سطح آیو دریاچه‌های فراوانی از جمله لوکی پاترا که بزرگتر از انتاریو می‌باشد، وجود دارد(البته به جای آب با مواد مذاب پر شده است). سطح این دریاچه به صورت مرموزی در دوره‌های ۴۰۰-۶۰۰ روزه به طور قابل ملاحظه‌ای بالا می‌آید و حال ممکن است دلیل آن را بدانیم.
محققان ناحیه لوکی پاترا را در مارس ۲۰۱۵ زمانی که اروپا در چشم‌انداز ما از جلوی آیو گذشت مورد بررسی قرار دادند. اروپا از لحاظ قطبی بر عکس ِ آیو و با سطحی پوشیده از ورقه‌های یخ ضخیم می‌باشد. بنابراین هیچ تابش فروسرخی از خود ندارد و به همین دلیل به ستاره‌شناسان این اجازه را می‌داد تا از این گرفتگی برای اندازه‌گیری دمای آتشفشان‌های آیو استفاده کنند.
ستاره‌شناسان با گذشتن اروپا از جلوی آیو با استفاده از تلسکوپ ال‌بی‌تی در آریزونا آن را رصد کردند. بر طبق گفته‌های نویسنده‌ی همکار این تحقیق، اشلی دیویس از آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا، تغییرات دما با پوشیده شدن و سپس آشکار شدن آیو به تیم تحقیقاتی اجازه داد تا از دمای سطح این قمر نقشه‌ای تهیه کنند. آنها به دنبال شواهدی از فوران گدازه‌های آتشفشانی که مواد مذاب را بر روی سطح تمام دریاچه‌ها به صورت یکباره پخش می‌کند یا امواج نوسانی از مواد مذاب که به طور مداوم سطح را تغییر می‌داد بودند که به نظرمی‌آید مورد دوم رخ می‌دهد. می‌توانید در ویدئوی زیر تصویری مربوط به تغییرات دما در سطح لوکی پاترا را مشاهده کنید:
افزایش دما از یک سر تا سر دیگر نشان دهنده‌ی امواج مواد مذب است که بر روی لایه‌های قدیمی‌تر و خنک‌تر با سرعت ۱ کیلومتر در روز کشیده می‌شود. به طور خاص مواد مذاب در لوکی پاترا سرد شده و ته‌نشین می‌شود و منجر به شکل‌گیری و کشیده شدن موجی از مواد مذاب تازه بر روی آن می‌شود. افزایش دما که از نقاط مختلف و زمان‌های سرچشمه می‌گیرد نشان‌دهنده‌ی دریچه‌های چندگانه‌ای است که در لوکی پاترا خالی می‌شوند. انتظار می‌رود گرفتگی دیگری از آیو در سال ۲۰۲۱ رخ دهد. در این سال محققان قادر خواهند بود تا برای تایید برخی دیگر از نظریه‌های خود در مورد فعالیت‌های داخلی این قمر ِ شگفت انگیز، تلاش کنند.
ترجمه: معصومه رحیمی/ سایت علمی بیگ بنگ
منبع: extremetech.com
