کاوشگر “چانگ ای ۵” که به نام الهه ماه در چین باستان نامگذاری شده است، در صدد جمع‌آوری نمونه‌هایی از کره ماه است که می‌تواند به دانشمندان در درک بیشتر ریشه و شکل‌گیری ماه کمک کند. در این ماموریت فضایی، کاوشگری بر سطح ماه فرود آمده، از عمق دو متری نمونه برداری می کند و سنگ‌ها و سایر نمونه‌ها را برای بررسی و آزمایش‌های دقیق‌تر در دسامبر ۲۰۲۰ به زمین باز می‌گرداند.
این ماموریت، توانایی چین برای دستیابی از راه دور به نمونه‌های فضایی را قبل از انجام ماموریت‌های پیچیده‌تر می‌آزماید. این ماموریت در صورت موفقیت باعث خواهد شد چین تبدیل به سومین کشوری شود که نمونه‌های قمری را پس از چند دهه بعد از ایالات متحده و اتحاد جماهیر شوروی به زمین می‌آورد.
از زمان سقوط فضاپیمای “لونا ۲” متعلق به اتحاد جماهیر شوروی بر روی ماه در سال ۱۹۵۹، اولین شیء ساخته شده توسط بشر که به یک جرم آسمانی رسید، تعداد انگشت شماری از کشورهای دیگر از جمله ژاپن و هند مأموریت‌هایی را روانه ماه کرده اند. در برنامه “آپولو” که برای اولین‌بار موفق به ارسال بشر به کره ماه شد، ایالات متحده ۱۲ فضانورد را در شش پرواز از سال ۱۹۶۹ تا ۱۹۷۲ به ماه برده است و در مجموع، ۳۸۲ کیلوگرم سنگ و خاک را از ماه به زمین آورده است.
اتحاد جماهیر شوروی در دهه ۱۹۷۰ سه مأموریت رباتیک بازگشت نمونه را با موفقیت انجام داد. آخرین ماموریت “لونا ۲۴” بود که ۱۷۰.۱ گرم نمونه را در سال ۱۹۷۶ به زمین آورد. اکنون چین با موشک “Long March-۵” کاوشگر قمری جدید خود موسوم به “چانگ ای ۵”(Chang’e-۵) را از سکوی پرتاب مرکز پرتاب فضایی “ونچانگ”(Wenchang) واقع در استان هاینان چین به فضا پرتاب خواهد کرد.
کاوشگر چینی، سعی خواهد کرد دو کیلوگرم نمونه را در یک منطقه قبلاً بازدید نشده در دشت گدازه عظیم معروف به “Oceanus Procellarum” یا “اقیانوس طوفان‌ها” در ماه جمع‌آوری کند. چگونگی این عملیات را در ویدئوی زیر تماشا کنید:
“جیمز هد” دانشمند سیاره‌ای در دانشگاه “براون” گفت: منطقه نمونه‌برداری ماموریت‌های “آپولو” و “لونا” اگرچه برای شناخت ما از ماه حیاتی است، اما در منطقه‌ای انجام شده است که کمتر از نیمی از سطح ماه را شامل می‌شود. داده‌های بعدی از مأموریت‌های سنجش از راه دور مداری، تنوع وسیع‌تری از انواع سنگ‌ها، کانی‌ها و سن متفاوت آنها را نسبت به آنچه در مجموعه نمونه‌های “آپولو-لونا” نشان داده شده، نشان می‌دهد.
وی ادامه داد: دانشمندان قمری از مأموریت‌های نمونه‌برداری رباتیک برای بازگشت به مناطق مختلف ماه حمایت می‌کنند تا به سوالات اساسی باقی مانده از اکتشافات قبلی پاسخ دهند. مأموریت “چانگ ای ۵” ممکن است به پاسخ دادن به سوالاتی از جمله اینکه ماه چه مدت از لحاظ آتشفشانی فعال بوده است و میدان مغناطیسی آن که برای محافظت از هر نوع حیات در برابر تابش پرتو خورشیدی کلیدی است، چه زمانی فروپاشیده است، کمک می‌کند. تصور می‌شود این فعالیت آتشفشانی یک میلیارد تا ۳.۵ میلیارد سال پیش رخ داده باشد.
در صورت موفقیت، نمونه‌ها به یک کپسول برگشتی منتقل می‌شوند که آنها را به زمین باز می‌گرداند. چین اولین فرود خود روی کره ماه را در سال ۲۰۱۳ انجام داد. در ژانویه ۲۰۱۹، کاوشگر “چانگ ای ۴”(Chang’e-۴) در نیمه تاریک ماه فرود آمد و تبدیل به اولین کاوشگر فضایی شد که نیمه پنهان ماه را لمس می‌کند. چین قصد دارد طی دهه آینده یک پایگاه رباتیک در ماه ایجاد کند تا اکتشافات بدون سرنشین را در منطقه قطب جنوب ماه انجام دهد.
این کار قرار است با مأموریت‌های موسوم به چانگ ای ۶، ۷ و ۸ طی دهه ۲۰۲۰ انجام شود و سپس در دهه ۲۰۳۰ به فرودهای سرنشین دار ختم شود. چین همچنین قصد دارد نمونه‌هایی از مریخ را تا سال ۲۰۳۰ به زمین بیاورد. چین در ماه ژوئیه در اولین مأموریت بدون سرنشین و مستقل خود، یک کاوشگر بدون سرنشین را روانه سیاره مریخ کرد.
سایت علمی بیگ بنگ / منابع بیشتر: everydayastronaut.com ,usatoday.com , space.com
