ایران اکازیون:سیزده ژوئن، پنجمین سالروز ماموریت نوستار(NUSTAR) ناسا بود. به همین مناسبت، سرمایه گذار اصلی پروژه، ۵ عکس مورد علاقه خود از این کاوش را منتشر کردند.
به گزارش بیگ بنگ، “تلسکوپ فضایی طیف هسته ای-نوستار” اولین ماموریت ناسا برای اکتشاف کیهان در اشعه های ایکس ِ پرانرژی است. این طیف نور پدیده های پر انرژی را نشان می دهد؛ مانند: ابرنواخترها یا ستاره های انفجاری، ستاره های نوترونی (یا اجزای به جامانده از انفجار ستاره ای که حاوی متراکم ترین شکل مواد معمول در کیهان هستند)، مناطق مواد پرسرعت که به دور سیاهچاله های پرجرم می چرخند و …
سیاهچاله پنهان شده
اولین انتخاب هریسون، طرحی مفهومی از یک سیاهچاله چرخشی است که گردابی از مواد را اطراف خود ایجاد کرده است. این مدل برای به تصویر کشیدن اولین کشف تلسکوپ نوستار طراحی شده است که در تصاویر بدست آمده آن از داده های ماهواره ای واضح نبودند. مطالعه سیاهچاله ها به علت عدم وجود نور یا انعکاس نور بسیار مشکل است. کارشناسان اعتقاد دارند در مرکز هر کهکشان یک سیاهچاله غول پیکر وجود دارد اما این غول ها معمولا با ابر و گرد و غبار پوشیده می شوند که این خود مانع دیگری برای مطالعه ی آنها به شمار می رود. اما اشعه ایکس تابیده شده به این سیاهچاله ها می تواند به غبار و گاز اطراف آن نفوذ کنند.
نوستار برای اولین بار توانست چرخش سیاهچاله ها را اندازه بگیرد. این یافته ها گواهی بر تایید بعضی از نظریات در رابطه با سیاهچاله ها شد و به دانشمندان جهت شناخت این غول های کیهانی کمک بسیاری کرد. هریسون می گوید: چشم انداز اشعه ایکس، با انرژی بالا، ما را قادر به تشخیص ِ درست بین مدل هایی که توضیح می دهند چه چیزی تابش فرابنفش سیاهچاله را تولید می کنند، می شود و ما را به این نتیجه می رساند که سیاهچاله مشاهده شده به سرعت در حال چرخش است.
انفجار رادیواکتیو
این تصویر رنگارنگ بقایای ِ ستاره ذات الکرسی آ ، را نشان می دهد که به صورت یک ابرنواختر در فاصله ۳۵۰ سال نوری از زمین منفجر شد. رنگ آبی نشان دهندۀ مواد رادیواکتیو است که نوستار آن را آبی تصویربرداری کرده است. در حالی که تلسکوپ های دیگر می توانستند نشانه ایی از از رادیواکتیو را در ذات الکرسی آ تشخیص دهند، توانایی تشخیص مجل دقیق این سیگنال ها و ایجاد نقشه ای از نحوه توزیع مواد موجود در این ابرنواختر را نداشتند.
به گفته هریسون: این تصویر زیبا، یکی از دلایلی است که ما نوستار را ساختیم. ایجاد اولین نقشه از انتشار رادیواکتیو در بقایای یک ستاره منفجر شده از اهداف محققان است. ما سال های زیادی را صرف توسعه ردیاب ها تخصصی برای تهیه این عکس کردیم. آنچه از این تصویر استنباط می شود این است که ما قادر به تعیین مکانیسمی هستیم که باعث انفجار ستاره می شود. ناسا اعلام کرده که توزیع مواد رادیواکتیوی که توسط ِ تلسکوپ نوستار به تصویر کشیده شده است یک تئوری به نام عدم تقارن خفیف را پشتیبانی می کند: مواد به قلب ابرنواختر می چسبند که باعث بازتوان بخشی موج های باطول بلند می شوند که این موج ها لایه های بیرونی ستاره را منفجر می کنند.
پالس های روشن
هریسون با اشاره به تصویر مسیه ۸۲ که به عنوان کهکشان سیگار شناخته می شود بیان کرد: این نتیجه، یکی از شگفت انگیزترین سوپرایزهای نوستار بوده هریسون می افزاید: ما پالس هایی از یک شی در یک کهکشان دریافت کردیم که همه حدس می زدند در واقع نوعی از بقایای ستاره ای (تپ اختر) باشند. در آن زمان این تصویر روشن ترین تپ اختر شناخته شده بود. ابتدا هیچکس این را باور نمی کرد اما سیگنال ها بسیار قدرتمند و واضح بودند. تپ اخترها گونه ای از ستاره های نوترونی هستند که همچنان که به سرعت به دور خود می چرخند پرتوهای نوری مانند یک فانوس را بازتاب می دهند.
اگر این پرتوها در میدان دید ستاره شناسان روی زمین حرکت کنند، به نظر می رسد که تپ اخترها را خاموش و روشن می کند. این تپ اختر آنقدر روشن است که برای تامین منبع اشعه ایکس کافی میباشد(ULX) به گفته ناسا قبلا تمام منابع اشعه ایکس ِ مشکوک به سیاهچاله های عظیم که چند صد برابر خورشید جرم داشتند، نسبت داده می شد. کشف تپ اختر ULX در مسیه ۸۲ همه چیز را عوض کرد و از آن زمان دو تپ اختر ULX دیگر نیز پیدا شده اند.
خورشید در رنگ
این تصویر مهیج از خورشید از داده های سه ماموریت پدید آمده است: نوستار، پرتوهای پرانرژی اشعه ایکس آبی هستند و مناطقی را نشان می دهند که مایکروفلرها فوران می کنند. امواج ایکس کم انرژی از فضاپیمای هینوده(Hinode) آژانس فضایی ژاپن به رنگ سبز و نور اشعه ایکس فوق العاده از رصدخانه دینامیک خورشیدی ناسا به رنگ زرد و قرمز میباشد.
با استفاده از کاوشگر نوستار مناطقی از تابش خورشید را می بینیم که در آن ذرات با انرژی بالا تولید می شوند. به گفته هریسون، نوستار برای ماموریت های اخترفیزیک ساخته شده و نه مطالعه خورشید. ابتدا مردم فکر می کردند که مطالعه خورشید دیوانگی است اما ما اکنون با حساسیت بیشتر در پرتوهای ایکس با انرژی بالا، در حوزه فیزیک خورشیدی فعالیت می کنیم.
گنج های مخفی
این تصویر نشان دهندۀ هدفی دیگر برای نوستار است. یافتن سیاهچاله های پنهان شده که با گاز و غبار پنهان شده اند. هریسون می گوید: این تصویر نشان دهنده کهکشان NCG448 است که توسط ردیاب کهکشان کارنگی – ایروین در رصدخانه لاس کامپاناس در شیلی گرفته شده است.
نور اشعه ایکس که از مرکز کهکشان می آید توسط نوستار ضبط شده است و حضور سیاهچاله ای غول پیکر را که توسط ابرهای ضخیم گاز و گرد و غبار پنهان شده بود را نشان داد. ماده نزدیک به سیاهچاله اشعه ایکس را منتشر می کند که می تواند به ابرها نفوذ کند که بسیاری از طول موج های دیگر نمی توانند.
ترجمه: محبوبه معصوم نیا/ سایت علمی بیگ بنگ
منبع: space.com
