بیگ بنگ: یک کره کامل دارای پخی صفر می‌باشد. اگر تمام سیارات دارای شکل سیال متعادل باشند، انتظار داریم که پخی، با افزایش آهنگ چرخش، افزایش یابد. پخی یک سیاره طبق فرمول روبرو محاسبه می‌شود: شعاع استوایی / (شعاع قطبی – شعاع استوایی)
قسمت هشتم: حرکات سیاره‌ای (بخش دوم)
اندازه‌گیری‌های دقیق زمین یک پخی به مقدار ۱ تقسیم بر ۲۹۸/۳ را نشان می‌دهد. برای سایر سیارات، پخی را می‌توان با اندازه‌گیری قرص قابل رویت سیاره و یا با تجزیه و تحلیل آشفتگی‌های حاصل در مدارهای قمر سیاره تعیین کرد. سیارات مایع و بزرگ، بسیار پخ هستند. تا حدی که سیاره‌های مشتری و زحل در تلسکوپ بسیار شبیه به بیضی‌گون به نظر می‌رسند.
استواهای سیارات نسبت به صفحات مداری‌اشان به مقادیر متفاوتی اریب هستند. محورهای چرخشی عطارد، ماه و مشتری تقریباً با محورهای گردشی آنها هم راستا می‌باشند، در صورتی‌که در مورد زمین، مریخ، زحل و نپتون زاویه‌ی بین این محورها تقریباً ۲۵ درجه است. (محور زمین ۲۶ درجه است). میل استوایی این سیارات کمتر از ۹۰ درجه است، به‌طوری‌که آنها تماماً از غرب به شرق یا به‌طور مستقیم (در همان جهتی که تمام سیارات به دور خورشید می‌گردند) می‌چرخند.
زهره و اورانوس از شرق به غرب یا به طور برگشتی می‌گردند (به قسمت «الف» شکل توجه کنید). محور چرخشی اورانوس لزوماً در صفحه‌ی مداریش قرار دارد، به طوری‌که اگر قطب اورانوس در حال حاظر به طرف ما باشد، در ظرف ۲۱ سال ما در صفحه‌ای استوایی آن قرار خواهیم گرفت. (به قسمت «ب» شکل توجه کنید).
ادامه دارد ….
نویسنده: اسماعیل جوکار- عضو پیوسته بیگ بنگ
منبع: کتاب نجوم و اخترفیزیک مقدماتی، نوشته زیلیک و گرگوری، ترجمه‌ی دکتر جمشید قنبری
