ایران اکازیون:فضاپیمای روزتا آمیزه ای شگفت انگیز از نیتروژن مولکولی بر روی دنباله دار چوریوموف کشف کرده که می تواند به محققان سرنخ هایی از پیدایش سامانه ی خورشیدی بدهد، مولکول نیتروژن یکی از اجزای کلیدی در روزگار جوانی منظومه ی شمسی ما است.
به گزارش بیگ بنگ، به گفته ی محققان سازمان فضایی اروپا، یافتن آن در دنباله دار چوریوموف، که فضاپیمای روزتا هم اکنون در مدار آن قرار دارد، نشان می دهد که این دنباله دار در شرایطی با دمای پایین شکل گرفته، شرایطی که برای نگهداری نیتروژن به حالت یخ نیاز میباشد. به گفته ی دانشمندان، از آنجا که نیتروژن در سیاره ها و ماه های بخش بیرونی سامانه ی خورشیدی یافته شده، از یافته ی روزتا چنین بر می آید که خانواده ی این دنباله دار در یک منطقه شکل گرفته اند.
در بیانیه ی مقام های سازمان فضایی اروپا آمده: «کشف روزتا به ویژه از این رو اهمیت دارد که تصور می شود نیتروژن مولکولی رایج ترین گونه ی نیتروژن در زمان شکل گیری سامانه ی خورشیدی بوده.» «در ناحیه های سردتر بیرونی سامانه ی خورشیدی، همین نیتروژن مولکولی احتمالا چشمه ی اصلی نیتروژنی که در ساخت سیاره های گازی نقش داشت را فراهم کرده بود. نیتروژن مولکولی همچنین بیشتر جو چگال تیتان، ماه زحل را تشکیل داده و در جو و یخ های سطحی پلوتو و تریتون، ماه نپتون نیز وجود دارد.» با آن که نیتروژن در گذشته هم روی دنباله دارها یافته شده بود، این نخستین باریست که تنها و به شکل مولکول نیتروژن دیده می شود. پیشتر، نیتروژن در چند ساخت هایی مانند آمونیاک یا هیدروژن سیانید شناسایی شده بود.
نسبت شگفت آور
فضاپیمای روزتا نیتروژن مولکولی را در روزهای ۱۷ تا ۲۳ اکتبر ۲۰۱۴ با بهره از یکی از دستگاه هایش به نام روزینا (ROSINA، طیف سنج مدارگرد روزتا برای بررسی های یونی و خنثی) شناسایی کرد. در آن زمان، روزتا داشت با فاصله ی ۱۰ کیلومتر از مرکز دنباله دار به دور آن می چرخید، اما این یافته یک شگفتی را نیز با خود آورد: نسبت نیتروژن مولکولی به مونوکسید کربن در دنباله دار ۲۵ برابر کمتر از چیزی بود که از مدل های جوانی سامانه ی خورشیدی انتظار می رود. (مونوکسید کربن برای این سنجش ها مهم است زیرا یخی که نیتروژن مولکولی را به دام انداخت احتمالا در همان دمایی ساخته شده بود که برای به دام انداختن مونوکسیدکربن نیاز است).
به گفته ی دانشمندان، کم بودن نامنتظره ی این نسبت، دستاورد شیوه ی شکل گیری یخ در دمای بسیار بسیار پایین بوده است. احتمالا نیتروژن مولکولی درون آب یخ زده ی “قفس مانند”ی که به نام کلاترات یا اندرون‌گیر شناخته می شود، در دماهایی میان ۲۵۰- و ۲۲۰- درجه ی سانتیگراد به دام افتاده بوده. همچنین دانشمندان می گویند که شاید این یخ در دمای نزدیک به ۲۵۳- سانتیگراد نیتروژن مولکولی را به دام انداخته بوده. این می تواند در صورتی منطقی باشد که دنباله دار چوریوموف در همان منطقه ای از سامانه ی خورشیدی ساخته شده باشد که تریتون و پلوتو -که هر دو در یخ هایشان نیتروژن دارند- ساخته شدند.
با چشم پوشی از تاریخچه ی پیدایش دنباله دار چوریوموف، این دنباله دار با نزدیک تر شدن به خورشید و آب شدن یخ هایش دارد نیتروژنش را آزاد می کند. به گفته ی دانشمندان، شاید دلیل کم بودن این نسبت همین باشد. این پژوهش به رهبری مارتین روبین از بخش پژوهش فضایی و دانش سیاره ای دانشگاه برن سوییس انجام شده و دستاوردهایش در مجله science منتشر شده است.
سایت علمی بیگ بنگ / منبع: space ، برگردان: ۱star-7skies
